کمالوندی از آغاز گازدهی به سانتریفیوژ پیشرفته آی‌آر ۶ در یک زنجیره ۲۰ تایی خبر داد.

اخبار معاصر: او گفت: فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران از سال ۵۳ شروع شد و پس از انقلاب هم با تغییراتی همراه بود. ساخت تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم خنداب، اصفهان و دیگر موارد باعث شد دشمنان نسبت به برنامه‌های هسته‌ای ایران حساس باشند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: از آغاز دهه نود، توسعه تکنولوژی‌های جدیدی همچون کوانتوم را در دستور کار قرار دادیم. در برجام هم سازمان تلاش کرد سطح غنی سازی به نحوی باشد که پاسخگوی نیاز‌های تاسیسات هسته‌ای کشور باشد.

او ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب تا دهه ۶۰ تحولات و تغییر ساختار‌های سازمان انرژی اتمی صورت گرفت و عملاً از ابتدای دهه هفتاد بود که چرخه سوخت هسته‌ای در برنامه سازمان انرژی اتمی قرار گرفت.

کمالوندی گفت: اقدامات صنعت هسته‌ای ایران، تولید و غنی سازی اورانیوم ۴ درصد و بعد از آن ۲۰ درصد بود یعنی زمانی که محصول مورد نظر را  به ما ندادند خودمان اقدام به تولید بیشتر کردیم.

او با بیان اینکه غنی‌سازی اورانیوم باید به میزانی باشد که نیاز‌های کشور را رفع کند، تصریح کرد: با توجه به نگاه بلند مقام معظم رهبری به این صنعت و حمایت‌هایی که همواره از سازمان انرژی اتمی داشتند موجب پیشرفت این صنعت شده است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق ما توازنی ایجاد کند که یا طرف مقابل به سمت تعهدات خود بازگردد و حقوق ایران را محترم بشمارد یا ، ما با کاهش تعهدات خود موازنه‌ای در داد و ستد‌های برجام ایجاد کنیم. متن برجام حدودا ۱۲۲ صفحه فارسی و ۱۶۰ صفحه نسخه انگلیسی است که ۵ ضمیمه دارد؛ ضمیمه ۱ و ۲ تعهدات ایران و طرف مقابل است. ضمیمه ۳ هم همکاری‌های بین المللی، ضمیمه ۴ سازوکار‌های مربوط به کمیسیون مشترک و ضمیمه ۵ زمان بندی است؛ بنابراین در زمینه کاهش تعهدات باید بر ضمیمه ۱ متمرکز شویم.

او با اشاره به ۸ موضوع اصلی مطرح شده در ضمیمه ۱ برجام خاطرنشان کرد:  تعهدات در رابطه با راکتور آب سنگین راک است ، عدم بازطراحی و عدم اجرای راکتور قبلی و بازطراحی آن راکتور همچنین تولیدات کارخانه‌های آب سنگین را هم شامل می شود. موضوع سوم بازفرآوری سوخت مصرف شده است که در اینجا هنوز سوخت مصرف شده به اندازه‌ای که بخواهیم برنامه‌های بازفرآوری داشته باشیم، برای ما مطرح نیست.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: غنی‌سازی در ظرفیت و سطح از موارد در دست انجام هستند، یک مورد از آن یعنی سطح میزان ۳.۶۷ را در گام دوم کنار گذاشتیم. در گام اول هم عرضه مازاد ذخایر ۳۰۰ کیلو و ۱۳۰ تن به بازار را کنار گذاشتیم و امروز هم  تحقیق و توسعه موضوع گام سوم  ما است.

کمالوندی ادادمه داد: آمریکایی‌ها فشار‌های زیادی را به جمهوری اسلامی ایران و به کشور‌های دیگر وارد کردند تا همکاری‌های خود را با ایران به حداقل ممکن برسانند. بر این اساس بود که نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق جمهوری اسلامی، یک توازن ایجاد کند تا طرف مقابل به مسیر اجرای تعهدات خود برگردد و حقوق و جمهوری اسلامی را رعایت کند.

او در مورد تحقیق و توسعه که بند‌های ۳۲ تا ۴۳ و یک بند ۸۱ را شامل می‌شود، گفت: بند ۸۱ در مورد روش‌های غنی سازی غیر از سانتریفیوژ‌های گازی صحبت می‌کند و در حال حاضر هم عمده کار اقتصادی دنیا برپایه سانتریفیوژ‌های گازی انجام می‌شود، اما روش‌های دیگری هم وجود دارد که لزوما اقتصادی نیست، اما به هر حال جمهوری اسلامی ایران در برجام پذیرفته بود فعلا فقط از سانتریفیوژ‌های گازی استفاده کند.

کمالوندی درخصوص بند‌های ۳۲ تا ۴۳ هم گفت: در این رابطه تا امروز  چهار اقدام انجام شده است و مدیرکل موقت آژانس بین المللی انرژی اتمی هم فردا از آن بازدید خواهد کرد و تایید می کنند که چهار اقدام انجام شده و چهار۴ اقدام دیگر هم با فاصله زمانی محقق خواهد شد. نکته مهم این است که در مسیر غنی سازی، برخلاف آن چیزی که برخی  مطرح می‌کنند، می‌توانیم بگوییم که از ابتدا هم عملا محدودیتی وجود نداشت، چراکه برنامه‌ها بر اساس یک زمانبدی بلند مدت و با روش‌های جدید در نظر گرفته شده بودند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی بابیان اینکه در گذشته از روش مهندسی معکوس استفاده می کردیم، عنوان کرد: برای مثال ماشین  ۱ IR  در هلند ساخته شده و به پاکستان رفته بود و از آنجا وارد کشورمان شدند. اما ماشینی که شما خودتان می‌سازید حتما به مستندسازی دانش نیاز دارد وگرنه مسیری را طی می کنید ولی دفعات بعد با مشکلاتی مواجه خواهید شد.

کمالوندی با تاکید براهمیت مستند سازی تاکید کرد: مستند سازی دانش یکی از اقداماتی است که در دنیا انجام می‌شود و بر اساس آن هزاران سند برای هر کدام از این سانتریفیوژ‌ها درست کرده ایم و چنین کاری بسیار عمیق و بزرگی است، اما زمانبر بودن آن باعث افزایش کیفیت هم می شود. در گذشته به دلیل اهمیت سرعت و از طرفی با توجه به مهندسی معکوس، عملا وارد فرآیند مستندسازی که زمان‌بر هست، نشده‌ بودیم ولی همه تحقیقات به هر شکل ممکن مستند و با همدیگر مقایسه می شوند؛ این سند‌ها در کنار هم قرار گیرد و به دانش فنی تبدیل شود.

او با اشاره به انجام  چهار اقدام سازمان انرژی اتمی در راستای کاهش تعهدات برجامی گفت: درباره بند ۳۹ تولید محصول غنی سازی و ماشین‌های نسل جدید عدم اختلاط پسماند و محصول این زنجیره‌ها که بسیار موضوع مهمی است. به عبارت دیگر قبل از کاهش تعهدات اگر هرکدام از ماشین‌های پیشرفته وقتی در عمل غنی‌سازی می‌کردند، محصول و خوراک را دوباره خوراک و محصول را قاطی می‌کردند و به صورت اتوماتیک به اورانیوم طبیعی تبدیل می‌شد،از این به بعد این اتفاق نمی‌افتد. یعنی ماشین‌های سانتریفیوژ ما همانطور که تحقیق و توسعه می‌کنند، به انباشت ذخایر ما هم کمک می‌کنند. 

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در خصوص گازدهی سانتریفیوژ آی‌آر ۶ نیز افزود: آی‌آر ۶ قرار بوده در سال ۱۱ برجام گازدهی شود که گازدهی آن را شروع کردیم. راه اندازی زنجیره ماشین آی آر ۴ بیست تایی هم الان انجام شده است. ماشین‌های آی آر ۶ را به صورت زنجیره ۲۰ تایی از دیروز گازدهی کرده‌ایم و زنجیره ۳۰ تایی را در برنامه بعدی انجام می‌دهیم.

به گفته کمالوندی، ۴ اقدام دیگر مانده که دو مورد آن راه اندازی زنجیره میانی IR۲m است که باید از سال ۱۱ انجام می‌شد که راه اندازی آن و گازدهی زنجیره ۱۰ تایی سانتریفیوژ‌های IR۵s و گازدهی آن برای حدود ۲ ماه آینده انجام می‌شود. می‌توانیم راه اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR۴ و راه اندازی زنجیره‌های شاهد ۱۶۴ تایی IR۲m و زنجیره میانی سانتریفیوژ IR۵s را تا دو ماه آینده داشته باشیم.

او تصریح کرد: از مدیرکل موقت آژانس دعوت کردیم که او فردا صبح وارد کشور می‌شود و با آقایان ظریف و صالحی دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.

فعلا نیازی به غنی سازی ۲۰ درصد نیست

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه به زودی بحث بتن ریزی نیروگاه دوم را خواهیم داشت، گفت: در حوزه تحقیق و توسعه محدودیت نداشتیم سند‌های ساخته شده نشان می‌دهد و مسیر خوبی را طی کردیم. بنای ما این است که اگر آنها تعهدات خود را عملیاتی کنند، ما هم به تعهد خود باز می‌گردیم. طرف‌های اروپایی باید بدانند زمان زیادی نمانده است.

کمالوندی افزود: غیر از فردو و افزایش غنی سازی موضوع دیگری باقی نمانده است و ایران هم توانایی افزایش ظرفیت و سطح بیش از ۲۰ درصد را داخل کشور دارد.

او اذعان کرد: ذره‌ای از آرمان‌های خود کوتاه نمی‌آییم. نوید می‌دهیم ظرفیت در حوزه سازمان بسیار زیاد است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: لیستی از گام‌های مختلف به شورای امنیت دادیم و تا خروج از NPT را در نظر گرفته بودیم، ولی انجام ندادیم.

کمالوندی با تأکید بر اینکه در حوزه نظارت‌ها و پادمان‌ها وارد نمی‌شویم تا وقتی که خلافی نمی‌کنیم، دلیل ندارد شفاف سازی نکنیم، تصریح کرد: گام‌های بعدی کمتر فنی است، البته راه‌اندازی فردو هم می‌تواند در برنامه باشد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نیاز ما فعلا غنی سازی ۲۰ درصد نیست، اگر هم زمانی بخواهیم، اول ذخایر ۴ونیم درصد را افزایش می‌دهیم بعد به کار اقدام می‌کنیم.

او افزود: به انتهای اجرای تعهدات کشور در بحث فنی وارد می‌شویم، پیام این است که تا زمانی طرف‌های مقابل به تعهداتشان عمل نکنند ما هم عمل نخواهیم کرد.

کمالوندی گفت: وقتی تصمیم گرفتیم غنی سازی ۳.۶۷ را رعایت نکنیم، یعنی می‌توانیم تا ۲۰ درصد هم پیش برویم. باید روال منطقی داشته باشیم، در سال‌های بعد بیش از ۲۰ درصد نیاز داریم، ولی نگاه ما بیشتر فنی و ملی است.

او با بیان اینکه ایران با کاهش تعهدات خود از برجام فاصله می‌گیرد، اظهار کرد: فعلا نمی‌توانم درمورد زمان‌بر بودن بازگشت نظر بدهم، برای همین باید طرف‌ها زود تصمیم بگیرند، چون بازگشت هر گام سخت‌تر از قبلی خواهد بود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با تأکید بر اینکه طرف مقابل باید فرصت برای بازگشت را در نظر بگیرد، ولی با افرایش سرعت ما بازگشت پذیری سخت‌تر می‌شود، گفت: در نطنز و فردو قرار بود ماشین اضافه نشود، ولی در تحقیق و توسعه ماشین‌هایی که قرار بود سال ۱۱ اضافه شود را اضافه می‌کنیم.

کمالوندی با بیان اینکه اروپایی‌ها به تعهدات یازده‌گانه خود عمل نکردند، تصریح کرد: درمورد گام‌های بعدی در حوزه فنی تقریبا به پایان کار می‌رسیم، در حرف می‌گویند می‌خواهند برجام را حفظ کنند، ولی باید بهای آن را بپردازند.

ایران تردیدی در اقدام خود ندارد

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوال باشگاه خبرنگاران جوان، مبنی بر اینکه طرف‌های برجامی و سازمان بین‌المللی چقدر گام‌های ایران را جدی گرفته است و شما چه بازتابی در این مورد دریافت کردید؟، گفت: طرف‌های برجامی و سازمان بین‌المللی کاملا متوجه شده‌اند ایران تردیدی در اقدام خود ندارد و جدیت ایران را به طور کامل مشاهده کردند و سرعت اقدامات ما هم به خوبی حاکی از جدیت ماست.

او تصریح کرد: پیشران باتوجه به اینکه زمان‌بر است تا به کارهای عملیاتی برسیم در برنامه کاری ماست. فاصله زیادی داریم تا به بحث سوخت آن برسیم، امیدواریم طبق برنامه پیش برود.

کمالوندی گفت: سال قبل اطلاعات را به آژانس دادیم و به موازات پیشرفت به آژانس گزارش خواهیم داد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه یک ماشین ۱۰ سال طول می‌کشد تا بخش‌های مختلف آن انجام شود، افزود: تفاوت قبل و بعد از برجام این است که الان کار تحقیقاتی انجام می‌دهیم نه مهندسی معکوس. وقتی آزمون خطا انجام بدهیم سرعت زیاد است، ولی الان نیاز به دقت بالاست.

کمالوندی در مورد اینکه آیا IR۶s عملیاتی شده است؟، گفت: ابتدا باید مشکلات ماشین رفع شود و روند تحقیق و توسعه اجازه بی‌عیب بودن ماشین را می‌دهد. دانش این ماشین درحال مستند سازی است و روند طبیعی را طی می‌کند.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: هیچ اعتراضی از چین و روسیه درمورد گام‌های ایران نداشتیم و انتظارمان هم همین بود، زیرا آنها دلیل اقدامات ما را درک می‌کنند. از روسیه هم به دلیل مواضع به حقشان قدردانی می‌کنیم. این نشان می‌دهد که آمریکا در انزوا قرار دارد.

کمالوندی درمورد سانتریفیوژ IR۸ تصریح کرد:  وقتی قبل از برجام متوجه تولد آن شدند، گفتند باید سقط شود، ولی ما اصرار داشتیم و تولد آن به آژانس اعلام شد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: بحث دیگر درمورد سوخت مصرف شده است که در ۱۵ سال باز فرآوری نکنیم و فعلا نیاز نداریم، ولی اگر نیت ایران تغییر کند، اعلام می‌کنیم و مذاکرات ما در این زمینه با روسیه ادامه دارد.