احمد زیدآبادی
آيا عوامل موثر در اقتصاد ايران، به خودي خود متقاعد شدهاند که با حضور بايدن در کاخ سفيد گشايشي در نظام تحريمها حاصل خواهد شد؟ يا اينکه مقامهاي دولتي بهعمد به سطح انتظارات در اين زمينه دامن ميزنند و بازار را گمراه ميکنند؟ يا اينکه پشت هر نوساني، به ادعاي برخي از اقتصاددانان، فرمولي پيچيده براي جبران بخشي از کسري بودجه در جريان است؟ و يا اينکه در آستانه انتخابات سال آينده، عواملي غيراقتصادي به منظور برخي اهداف سياسي در پشت کاهش ارزش نرخ دلار به کار افتاده است؟
اين در حالي است که همزمان با کاهش ارزش دلار، بازار بورس نيز در حال سقوط است. در توجيه اين داستان ميتوان گفت چون ارزش داراييها براساس نرخ برابري دلار در حال کاهش است، پس بهطور طبيعي بورس هم بايد سقوط کند. اما اگر کاهش ارزش دلار را ناشي از فضاي رواني مثبت پيروزي بايدن بدانيم، اين فضا خواهناخواه بايد به بازار بورس هم منتقل شود و سهامداران را نسبت به آينده اقتصاد خوشبين کند؛ بهطوريکه در حفظ سهام خود بکوشند و سبب تقويت بازار آن شوند.
اما ماجرا کاملا معکوس است! عجيب اينکه با وجود کاهش شديد ارزش ارز و طلا، بهاي اقلام مصرفي بهخصوص انواع خوراکيها همچنان رو به افزايش است، بهطوريکه گويي بين قيمت دلار و اين کالاها رابطهاي يکسويه و موقت برقرار است! يعني وقتي ارزش دلار بالا ميرود، قيمت انواع کالاها هم بالا ميرود، اما وقتي دلار به سراشيبي ميافتد، از کاهش قيمت کالاها خبري نيست!
شايد گفته شود که اين تاثير با فاصله زماني مشخصي خود را نشان ميدهد. اين فاصله زماني اما مگر چقدر است؟ در هر صورت، تاکنون هيچکدام از تحريمها عليه ايران عملا لغو نشده است و چشمانداز لغو آنها هم چندان ساده به نظر نميرسد، پس چه اتفاقي در بازار ايران افتاده که اين ميزان از سقوط ارزش طلا و ارز را توجيه کند؟ کاش اقتصاددانان کشور با زباني همهفهم به اين مسائل بيشتر ميپرداختند و افکار عمومي را روشن ميکردند تا مردم کمتر دچار خسران شوند.
متاسفانه نوسانات شديد بازار، معمولا حاصلش اين است که ارزش داراييهاي شمار بزرگي از مردم بهطور اتفاقي از بين ميرود و جيب جمعي ديگر هم بهطور اتفاقي پر ميشود. به سخن ديگر، در چنين وضعي پولدار يا فقير شدن ناشي از هيچ نوع لياقت يا عدم لياقت افراد نيست، بلکه صرفا به شانس و تصادف، يعني زماني که کالايي خريده يا فروخته ميشود، بستگي دارد! با اين اقتصاد پرنوسان بهواقع سطح معيشت مردم را شانس و تصادف رقم ميزند!
انتهای پیام