اعتراض نانوایان به فروش‌ آرد در مرز افغانستان با 10 برابر قیمت

به گزارش پایگاه خبری معاصر و به نقل از خبرنگار فارس، یکی از صنف‌هایی که مدتی است خبرساز شده و به واسطه گرانی‌های یک سال اخیر از وضعیت بدِ معیشتی خود گلایه‌مندند، «نانوایان» هستند. همین گلایه‌ها و نارضایتی‌ها سبب شد به میان جمعی از نانوایان بروم و پای درد و دل آنان بنشینم؛ اما در میان سخنان آنان آنچه که برایم جذابیت پیدا کرد مسئله «قاچاق آرد به مرز افغانستان» بود.

موضوعی که نانوایان دلایل بسیاری را عامل این مسئله می‌دانستند که مهم‌ترین آنان صرفه اقتصادی نداشتن پخت نان بود.

یکی از نانوایان مشهد که پیش از این در اتحادیه نانوایان هم فعالیت داشته در گفت‌وگو با خبرنگار فارس می‌گوید: مسؤولان باید نانوایی‌ها را به عنوان یک بنگاه اقتصادی ببینند؛ متاسفانه نبود این نگاه، مشکلات بسیاری را بر ما تحمیل کرده است.

وی ضمن ابراز گلایه از افزایش نیافتن نرخ نان نسبت به سال گذشته، ابراز می‌کند: در سال جاری بسیاری از مواد اولیه پخت نان افزایش چشمگیر یافته به طور مثال نرخ خمیر مایه 100 درصد رشد داشته، بیمه، حقوق کارگر و دیگر مولفه‌ها هم رشد قیمت را تجربه کرده‌اند؛ اما نرخ نان ثابت مانده است.

این نانوا با اشاره به اینکه میزان اثرگذاری آرد بر نرخ نان 25 درصد و مابقی مولفه‌ها از جمله خمیرمایه، نرخ انرژی، کارگر و بیمه 75 درصد است، ادامه می‌دهد: در حال حاضر نرخ آرد یارانه‌ای کیسه‌ای 35 هزار تومان و نیمه یارانه‌ای 50 هزار تومان است و چنانچه نانوایی با کمبود آرد مواجه شود باید آرد را با سه تا چهار برابر قیمت در بازار آزاد تهیه کند.

وی تاکید کرد: با توجه به اینکه پخت نان با وضعیت فعلی صرفه اقتصادی ندارد، برخی آرد را سر مرز افغانستان می‌برند و کیسه‌ای 400 تا 500 هزار تومان می‌فروشند.

این نانوا با بیان اینکه حدود 10 تا 15 درصد توزیع آرد در مشهد ناعادلانه است، می‌افزاید: چنانچه قیمت نان عادلانه شود این مشکلات رخ نمی‌دهد و نان با کیفیت بهتر به دست مردم می‌رسد.

یکی دیگر از نانوایان مشهد هم با بیان این نکته که آرد فروشی نسبت به پخت نان دردسر کمتری دارد، از نحوه توزیع آرد گلایه می‌کند و می‌گوید: میزان آردی که اداره غله توزیع می‌کند با میزان پخت‌مان همخوانی ندارد و در طول ماه چندین روز بیکار هستیم.

وی با بیان این نکته که متاسفانه برخی چندین نانوایی دارند، تصریح می‌کند: طبق قانون هر فرد تنها می‌تواند یک واحد نانوایی داشته باشد؛ اما برخی چند واحد نانوایی دارند و با نام فرزند و یا همسرشان پروانه اخذ کرده‌اند.

در ادامه پیگیری‌ها با تعدادی از نانوایی‌ها در شهرستان‌های تربت جام و تایباد تماس گرفتم، چراکه گفته شده بود معمولا آردهایی که از مرز خارج می‌شوند به این دو شهرستان آورده و از آنجا به مرز برده می‌شوند.

تعدادی از این نانواها فروش آرد تا کیسه‌ای 500 هزار تومان لب مرز افغانستان را تایید کردند و علتش را در به صرفه نبودن پخت نان می‌دانستند.

نانوایان در این دو شهرستان نسبت به سهمیه آرد گلایه داشتند و آن را ناکافی می‌دانستند و از وجود رانت در بحث توزیع آرد سخن می‌گفتند، از طرفی قیمت نان را هم عادلانه نمی‌دانستند.

رئیس اداره غله خراسان رضوی در گفت‌وگو با فارس بیان کرد: از قدیم برخی مشاغل به صورت موروثی بین خانواده‌ها دست به دست می‌شده‌اند و از پدر به پسر رسیده و مابقی فامیل هم به همین سمت رفته‌اند، بنابراین قبول دارم حجم قابل توجهی از نانوایی‌ها در شهر مشهد و حدود 40 درصد نانوایی‌ها در دست حدود 12 خانواده است.

حمیدرضا نوری با اشاره به اینکه شاید بتوان به این مسئله به عنوان یک آسیب نگاه کرد، ابراز کرد: همچنین در سنوات گذشته زمانی که دستگاه‌های متولی پروانه صادر می‌کردند محدودیت در نظر نگرفته و پروانه صادر می‌شد و پدر، پسر و سایر اعضای خانواده اقدام به اخذ پروانه می‌کردند.

وی تعداد نانوایی‌های شهر مشهد را بیش از نیاز شهر دانست و اضافه کرد: وظیفه ما در اداره غله تامین آرد است و صدور پروانه و نظارت بر روند آن بر عهده اتحادیه نانوایان، اتاق اصناف و سایر دستگاه‌های متولی است؛ اما با این شرایط در کنار سایر دستگاه‌ها، سیستم را از حالت سنتی به حالت مکانیزه درآوردیم و این سبب شده که آمارها و اطلاعات قابل اتکا باشد.

رئیس اداره غله خراسان رضوی در خصوص ادعای مطرح شده در ارتباط با وجود رانت در توزیع آرد بین نانوایان، ادامه داد: پرسنل ما هیچ دخل و تصرفی در بحث توزیع آرد ندارند و بر اساس مصوبه کارگروه گندم و آرد استان کار می‌کنیم و هیچ گونه دخل و تصرفی در افزایش و یا کاهش سهمیه نداریم و رمز ورود به سامانه در اختیار دستگاه‌های امنیتی هم قرار دارد. در صورت تصمیم بر مثلا افزایش سهمیه آرد باید در کارگروه گندم و آرد خراسان رضوی این موضوع مطرح، مصوب و صورت جلسه شود در نهایت در سامانه اعمال و پرینت آن را به عنوان یک مصوبه به کارگروه گندم و آرد استان ارائه می‌کنیم.

نوری با تاکید بر این نکته که همین سامانه یک سری مشکلات را نشان داد، خاطرنشان کرد: همین قضیه برای برخی خوشایند نیست، چراکه در این سامانه مشخص شد چه کسانی آرد اخذ می‌کنند و کجا هستند. برخی بودند که پس از ایجاد سامانه اعتراض کردند که بعدها مشخص شد تعدادی بدون اینکه پختی داشته باشند آردفروشی می‌کنند و درآمدشان را افزایش می‌دهند.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه آرد استان از مرز افغانستان سردرمی‌آورد، بیان کرد: آرد استان ما نیست. هیچ جای قانون گفته نشده خرید و فروش گندم و آرد ممنوع است؛ اما آرد و گندم یه کالای یارانه‌ای و شامل قوانین تعزیراتی است اینکه بگویم آرد خراسان رضوی سر از افغانستان درمی‌آورد بعید نیست، چراکه آرد در شهرها، شهرستان‌ها، روستاها و خانه پزی روستایی توزیع می‌شود و جمعیت گسترده‌ای تامین آرد می‌شوند و هیچ بعید نیست آردی به سمت مرز افغانستان حرکت کند؛ اما با بررسی‌هایی که کردیم متوجه شدیم مطلوبیت اینکه از اینجا به افغانستان نان ببرند بهتر از بردن آرد است.

رئیس اداره غله خراسان رضوی بُردن آرد به سمت افغانستان را منطقی ندانست و گفت: در گذشته تجاری از افغانستان داشتیم که از کارخانجات آرد را خرید می‌کردند؛  امروز آن تجار نیستند و وقتی می‌توانند از ازبکستان و قزاقستان راحت تر آرد را تامین کنند چرا مسیر سخت ایران را انتخاب کند؟

نوری در پایان یکی از مشکلات در بحث نان و آرد را صدور بی‌رویه مجوز تاسیس نانوایی می‌داند و ضمن منطقی ندانستن این تعداد نانوایی در سطح شهر، خاطرنشان می‌کند: تعداد نانوایی‌ها بیش ازنیاز این شهر است.

وی با بیان اینکه آردی که در مرز وجود دارد آرد سایر استان‌هاست، تصریح کرد: سوالی که مطرح است اینکه چطور آرد یک استان توجیه پیدا می‌کند و به مرز افغانستان می‌رسد برای فروش. ما در شبکه نظارت خراسان رضوی خوب عمل کردیم و نسبت به برخی استان‌ها در این خصوص آرامش خوبی داریم.

رئیس اداره غله خراسان رضوی با بیان اینکه تمام انبارهای استان پُر است، ابراز کرد: بنابراین در بحث تامین و توزیع مشکلی نداریم؛ اما باید بپذیریم که میزان مصرف نان افزایش یافته است.

نوری بیان کرد: در تایباد و تربت جام افاغنه حدود 20 و یا 30 نان خریداری کرده و با خود به افغانستان می‌برند، چراکه بردن نان برای‌شان از بردن آرد به صرفه‌تر است.

همچنین رئیس اتحادیه نانوایان مشهد هم ابراز می‌کند: شاید در گذشته افرادی بودند که به دلیل مناصب‌شان سهمیه بیشتری از آرد را اخذ می‌کردند؛ اما امروز اینگونه نیست.

کشتگر ادامه می‌دهد: البته هستند افرادی که چندین پروانه اخذ کرده‌اند که به نام خودشان نیست و به نام خانواده‌هایشان این پروانه‌ها را می‌گیرند.

وی در ادامه سخنان خود در خصوص نانوایی‌های مازاد در مشهد، ابراز می‌کند: حدود 50 نانوایی را پلمب کرده‌ایم و اجازه ندادیم که تعداد واحدها افزایش یابند.

رئیس اتحادیه نانوایان مشهد در خصوص مشکلات نانوایان هم بیان می‌کند: متاسفانه در یک سال اخیر بسیاری از مولفه‌هایی که بر قیمت نان اثر می‌گذارند از جمله خمیر مایه، بیمه، انرژی و حقوق کارگر افزایش یافته؛ اما خبری از افزایش قیمت نان نیست و همین امر نانویان را متضرر کرده است به طوری که برخی از واحدها با این رویه نمی‌توانند ادامه دهند.

همچنین کارشناس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی در خصوص میزان کشفیات آرد قاچاق در استان طی سال جاری، گفت: در سال جاری حدود 26 تن کشف آرد در مرزهای استان داشتیم.

سعید سبزه محمدیه ادامه داد: یک محموله 19 تنی و یک محموله هفت تنی در حال خروج از کشور به سمت افغانستان، در سال جاری کشف شد.

وی با بیان اینکه آرد جزو کالاهای اساسی محسوب می‌شود، تصریح کرد: در تبصره چهار ماده 18، برای یک سری کالاهای اساسی شبکه تعریف و عنوان شده، توزیع این کالاها خارج از شبکه به عنوان قاچاق در نظر گرفته می‌شوند مانند دام، دارو و سوخت؛ برای آرد چون یک کالای یارانه‌ای محسوب می‌شود چنانچه در مبادی خروجی کشف شود مشمول قاچاق است.

بسیاری معتقدند؛ گندمی که وارد چرخه خرید تضمینی نشده، تبدیل به آرد شده و به دلیل پایین بودن ارزش پول ملی سر از مرزها درمی‌آورد، همچنین به دلیل چند نرخه بودن قیمت آرد، آرد یارانه‌ای و نیمه یارانه‌ای به بازار آزاد راه یافته و به دلالان فروخته می‌شود و در نهایت وارد چرخه قاچاق می‌شود؛ مسئله‌ای که باوجود انکار مسؤولان مورد تایید بسیاری از نانوایان است.