تهران ۱۶.۵۱° كمينه ۱۶.۵۱°  بیشینه ۱۶.۹۹°

۲۵ مهر ۱۳۹۴ - ۱۳:۵۹

کارکرد شبکه های اجتماعی و هویت پذیری دانش آموزان

گسترش شبکه‌های اجتماعی پرسش‌هایی را پیرامون پیامدهای احتمالی آن‌ برای کاربران و جامعه پدید آورده است. این فناوری‌ها سبک زندگی جوانان و نوجوانان را بیش از سایر گروه‌های سنی تحت تاثیر قرار داده است و علی رغم تاثیرگذاری شکرف این شبکه‌ها در هویت بخشی به نوجوانان تلاشی در راستای ساماندهی فضای موجود صورت نگرفته است.
کد خبر: ۴۲۰۴
اخبار معاصر: ساماندهی فضای مجازی با توجه به پیشرفت چشمگیر شبکه جهانی اینترنت در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی لازم و ضروری به نظر می‌رسد. متاسفانه در این در عرصه سیاست‌گذاری فضای مجازی به ویژه رسانه‌های جدید توجه چندانی به نیاز‌های ارتباطی مخاطبان ایرانی در پیوستن به شبکه‌های اجتماعی نشده است. در حقیقت نگاه منفی به تحولات فناورانه در عرصه رسانه‌های جدید و بی‌توجهی به نیاز‌های ارتباطی مخاطبان نه تنها ما را از شناخت علمی این گونه نیاز‌ها دور می‌کند بلکه زمینه را برای تاثیر گذاری این گونه شبکه‌ها (که دربسیاری از موارد همسو با هویت و منافع ملی ما نیستند) فراهم می‌آورد.
کارکرد شبکه های اجتماعی و هویت پذیری دانش آموزان

چنانچه در همین راستا مقام معظم رهبری در ابتدای حکم صادره برای منصوبین شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر ساماندهی هر چه بیشتر آن در کشور می‌فرمایند: «گسترش فرآیند فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی بویژه شبکه جهانی اینترنت و آثار چشمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی و لزوم سرمایه‌گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های ناشی از آن در جهت پیشرفت همه‌جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامه‌ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن اقتضا می‌کند که نقطه کانونی متمرکزی برای سیاستگذاری، تصمیم‌گیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور بوجود آید.» 

ایشان در دیدار خود با مسئولان و مدیران رسانهٔ ملی و اعضای شورای نظارت بر صداوسیما با تبیین اهداف غرب از راه اندازی هجمه‌های رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران گسترش شبکه‌های اجتماعی را یکی از ابزار‌های غرب در پیشبرد اهداف خود عنوان و فرمودند: «مردم ما باورهای اعتقادی درخصوص دین، خانواده، مسئلهٔ «زن و مرد»، استقلال، مقابله با بیگانه، مردم‌سالاری اسلامی و مسائل گوناگون فرهنگی دارند و طرف مقابل تلاش دارد این باور‌ها را دست‌کاری کند و یا تغییر دهد» 

رهبر انقلاب اسلامی ایجاد باورهای غیرواقعی در جوانان نسبت به جهان به‌ویژه آمریکا و اروپا و ترسیم کشورهایی پیشرفته، راحت، امن و بدون مشکل از آن‌ها را یکی دیگر از اهداف جنگ نرم برشمردند و در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود گفتند: هدف اصلی و نهایی جنگ نرم طراحی‌شده، انحلال درونی و استحالهٔ داخلی جمهوری اسلامی از طریق تغییر باور‌ها و سست کردن ایمان مردم و به‌ویژه جوانان است.
کارکرد شبکه های اجتماعی و هویت پذیری دانش آموزان

رهبر انقلاب با اشاره به امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دشمن در جنگ نرم افزودند: همه پیشرفت‌های روزافزون محیط مجازی در خدمت تحقق اهداف جنگ نرم است اما مهم‌تر از این امکانات و پیشرفت‌های سخت‌افزاری، لشکر عظیم نخبگان فکری، سیاسی، ادبی، اجتماعی، و فعالان برجستهٔ ارتباطات و رشته‌های مختلف هنری است که عقبهٔ نرم‌افزاری قوی و تأثیرگذاری را برای تحقق اهداف جنگ نرم فراهم آورده است. 

ایشان چندی پیش در دیدار با دانشجویان از آن‌ها صمیمانه خواستند تا کمتر وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی هدر دهند. رهبری به جوانان توصیه کردند به جای پیگیری بحث‌های بی‌فایده‌ای که اغلب در شبکه‌های مجازی دیده می‌شود، از وقت خود به درستی استفاده کنند و به درس برسند ایشان در دیدا صمیمانه سال جاری خود با دانشجویان می‌فرمایند: «وقتتان را بیهوده به هدر ندهید؛ خیلی از بچه‌های جوان ما -دانشجو و غیر دانشجو- وقت‌هایشان را هدر می‌دهند، در این شبکه‌های اجتماعی و مانند این‌ها می‌گردند یا در بعضی از جلسات بیهوده بحث‌وجدل‌های این‌جوری می‌نشینند. وقتتان را هدر ندهید.» 

توجه بیشتر به آسیب‌پذیری دانش‌آموزان و دانشجویان از مخدوش شدن فضای مجازی، با عنایت به استفاده وسیع این قشر از شبکه‌های اجتماعی ضرورت ساماندهی این فضا را دو چندان می‌کند. 

ترویج دین حداقلی در فضای مجازی
 
تاکیدات مکرر رهبری انقلاب گواه موضوعیت و اهمیت آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی دقیق، در این فضای پر مخاطب و باور ساز است. باور ساز از آن جهت که بسیاری از دانش‌آموزان با دسترسی به کانال‌های نوین ارتباطی تحت عنوان شبکه‌های اجتماعی در معرض انواع مختلف، سبک زندگی قرار می‌گیرند که با توجه به دوران حساس (نوجوانی) هویت پذیری، امکان پذیرش سبک زندگی تبلیغی از سوی این شبکه‌ها دو چندان می‌شود.

سبک زندگی که نه تنها با باورهای ایرانی و اسلامی مغایر است بلکه با مخدوش کردن سبک زندگی اسلامی و طرح مدل مطلوب خود اعتقادات و ارزشهای دینی و مذهبی دانش‌آموزان را هدف قرار داده است.

رهبری معظم با هوشمندی، این اقدام رسانه‌های بیگانه را از اهداف پنهانِ برنامه‌های عمدتا اجتماعی آنان معرفی و می‌گویند: «ترویج دین حداقلی و دین سکولار که با هر رفتار شخصی و اجتماعی قابل انطباق است، از جمله اهداف پنهان برنامه‌های عمدتا اجتماعی رسانه‌های بیگانه است آن‌ها در پیگیری پیچیده اهداف خود، کاملاً جدی و دارای برنامه هستند اما ما در این زمینه عقب هستیم.» 

سخنان ایشان موید اهمیت لزوم کالبد شکافی اهداف شبکه‌های اجتماعی در باور پذیری دانش‌آموزان و دانشجویان است و هشداری جدی برای نسل آینده ساز کشور تلقی می‌شود. این شبکه‌ها با تقویت گرایش مقاومت در افراد در برابر الگوهای ارزشی، فکری و فرهنگی مرسوم، منجر به تغییر نگرش و گرایش فردی نسبت به خود، جامعه و نظام سیاسی می‌شوند. عاملان جنگ نرم می‌خواهند فرد از الگوهای فکری، فرهنگی مرسوم در یک جامعه و نظام سیاسی پیروی نکند و الگوهای مورد نظر آنان را بپذیرد. 

«جنگ نرم شامل هرگونه اقدام غیر خشونت‌آمیز است که ارز‌ش‌ها و هنجارهای جامعه هدف را مورد هجوم قرار می‌دهد و سرانجام منجر به تغییر در الگوهای رفتاری موجود و خلق الگوهای جدیدی می‌شود که با الگوهای رفتاری مورد نظر نظام حاکم تعارض دارند». بخشی از جنگ نرم، جنگ ایده‌هاست.

به باور برخی صاحب‌نظران ایده‌ها یکی از هدایت‌گران رفتار راهبردی بازیگران هستند و نقشه راه دستیابی بازیگران به اهداف را ترسیم می‌کنند. و همین موضوع این گزاره را بیشتر تقویت می‌کند که «فضا» سازان رسانه‌ای با انواع هجمه‌ها در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به دنبال تغییر در باورهای جوانان و نوجوانان در کشور هستند که با وجود این تهدید گسترده در فضای مجازی هنوز اقدامی در خور و تاثیر گذار از سوی مهم‌ترین متولی آموزشی کشور (آموزش و پرورش) صورت نگرفته هر چند وزیر آموزش و پروزش از شروع مطالعاتی برای استفاده مناسب دانش‌آموزان از فضای مجازی در مدارس خبر می‌دهد اما هنوز اقدامی سازماندهی شده در برابر این تهدید فزاینده شکل نگرفته است. 

آموزش و پرورش/ آغاز شروع مطالعات به منظور ساماندی فضای مجازی 
 وزیر آموزش و پرورش گفت: با توجه به اینکه با حکم مقام معظم رهبری اخیرا وزارت آموزش و پرورش عضو شورای عالی فضای مجازی شده است به طور دقیق باید مطالعاتی برای توسعه فضای مجازی و استفاده مناسب از آن در مدارس صورت گیرد. 

وی درادامه می‌گوید: در صورتی که در شورای عالی فضای مجازی به طرح روشن و مشخصی برای استفاده مناسب دانش‌اموزان در مدارس برسیم، این طرح به تصویب می‌رسد.
 
این اظهارات فانی در شرایطی ابراز می‌شود که فضای مجازی هر لحظه دانش آموزان و محصلین مقاطع مختلف تحصیلی را با هجمه فراوان خود تهدید می‌کند و بیم آن می‌رود که با ادامه این روند شاهد فرو پاشی ارزشهای کانونی اسلام درجوانان و نوجوانان به عنوان اقشار نفوذ پذیر جامعه باشیم. 

باید این گزاره را پذیرفت که دانش‌آموزان بیش از دیگران در معرض آسیب‌های ناشی از کاربرد نادرست اینترنت قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده زیاد از اینترنت با پیوند ضعیف اجتماعی مرتبط است و دانش‌آموزانی که بیشتر وقت خود را صرف وب‌گردی‌های اینترنتی می‌کنند پیوند کمتری با خانواده و گروه هم سالان خود دارند و تاثیر پذیری بیشتری نیز از این فضا دارند. هر چند به لحاظ روانی نیز شبکه‌های اجتماعی را می‌توان مورد کنکاش و ارزیابی قرار داد. زیرا استفاده بیش از حد از این شبکه‌ها تاثیر مستقیمی بر سلامت روانی دانش‌آموزان دارد چرا که امروزه بسیاری از دانش‌آموزان در مقاطع پایین تحصیلی به تلفن همراه و اینترنت دسترسی دارند و با توجه به جذابیت وسوسه کننده آن به طور معمول مدت زمان زیادی را صرف حضور در فضای مجازی می‌کنند لذا از جمله مشکلاتی که (علاوه بر هویت پذیری به سبک زندگی تبلیغی از سوی سیاست گذاران و صاحبان شبکه‌های اجتماعی) ممکن است برای دانش‌آموزان به عنوان آینده سازان جامعه پیش بیاید، افت تحصیلی و کاهش عملکرد آموزشی آنان است.

ساماندهی فوری «فضای مجازی دانش آموزی» ضروری است

درهمین مورد رضا صابری عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی ضمن اذعان به نیاز آفرینی تکنولوژیک فضای مجازی برای مخاطبان دانش آموزی، ساماندهی هر چه زود‌تر این رسانه موثر اجتماعی را ضروری عنوان و می‌گوید: آموزش و ساماندهی در فضای مجازی یک نیاز ضروری است زیرا هر گونه غفلت احتمالی در این باره زمینه انحراف دانش آموزان را ایجاد می‌کند. 

سیاستهای منع گرایانه تاثیری ندارد

وی با بیان اینکه رویکردهای محدودکننده تاثیری درکاهش اشتیاق و گرایش نوجوانان در به کار گیری فضای مجازی ندارد تصریح می‌کند: سیاست‌های منع گرایانه از سوی خانواده یا متولیان آموزشی در استفاده از فضای مجازی می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد. هر بارمحدودیت‌ها بیشتر می‌شود، دانش‌آموزان تمایل و میل بیشتری به استفاده از این گونه شبکه‌ها دارند. بنابراین آموزش‌و‌پرورش باید محتوای مناسب و برنامه‌های مطلوب را برای توانمندسازی ظرفیت دانش‌آموزان و ارتقای مهارت‌های آن‌ها در استفاده از اینگونه شبکه‌های مجازی تدوین و سعی شود با پرورش سواد رسانه‌ای دانش آموزان را آگاه نمایند. 

تهیه کتب درسی مرتبط با فضای مجازی

صابری تهیه و تدوبن کتب درسی مرتبطِ با فضای مجازی را یکی از نیازهای آموزشی کشور ازریابی و افزود: آموزش و پرورش ضمن آموزشِ استفاده صحیح از فضای مجازی به دانش‌آموزان، می‌بایست با همکاری شورای عالی فضای مجازی کتب درسی مرتبط با این فضا را تدوین و در اختیار دانش‌آموزان قرار دهد. 

طبق آخرین آمار‌های ارائه شده حدود ۴۰ میلیون گوشی همراه هوشمند در کشورمان فعال است که این آمار هر روز به واسطه واردات گوشی‌های جدید و پایین آمدن سن دسترسی به گوشی‌های همراه هوشمند در حال افزایش است. این تعداد گوشی به طور بالقوه ۴۰ میلیون عضو شبکه‌های مجازی موبایلی را به همراه خواهد داشت. حداقل بیش از یک سوم این کاربران را دانش آموزان تشکیل می‌دهند که با توجه به شکل گیری هویت اجتماعی افراد در سنین دانش آموزی و نفوذ قابل ملاحظه این شبکه‌ها در شخصیت بخشی به نوجوانان، ساماندهی و آموزش چگونگی بهره گیری این مخاطبین از فضای مجازی همت مضاعف متولیان آموزشی کشور را می‌طلبد.
انتهای پیام/
منبع: میزان


انتهای پیام
اشتراک گذاری :
ارسال نظر

آخرین اخبار روز