امیدواری‌ها و دشواری‌ها در آینده سوریه

اخبار معاصر: رسانه های انگلیسی زبان در سراسر جهان پس از پایان نشست وین2 در مورد بحران سوریه که هشتم آبان ماه برگزار شد، تحلیل های گوناگونی را از گفت وگوها میان نمایندگان 17 کشور و 2 سازمان بین المللی حاضر در نشست ارایه کردند. به طور عمده بیشتر ارزیابی ها بیانگر دیدی مثبت و امیدوار کننده نسبت به آینده ی تحولات سوریه و نزدیکی دیدگاه های شرکت کنندگان بود. این در حالی بود که نسخه ی نخست گفت وگوهای وین که یک هفته پیشتر برگزار شد دستاورد چندانی نداشت.

رسانه ها پس از نشست وین2 در تحلیل های خود عقب نشستن آمریکا و برخی کشورهای غربی از خواسته های یک سویه در برابر روسیه و ایران را عاملی مهم برای هموار شدن مسیر دستیابی صلح ارزیابی کردند و ابراز داشتند این دگرگونی موضع باعث شده است مردم سوریه به آینده ی آرام کشورشان امیدوار شوند.

این تحلیل های رسانه یی در مورد محورهایی چون انتخابات و دولت انتقالی در دمشق، آینده ی «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه، رقابت های منطقه یی در خاورمیانه، خطر انتشار جنگ های نیابتی از سوریه به دیگر مناطق و هراس از آینده ی دردناک تر این کشور صورت گرفته که بخشی از آن در ادامه آمده است.

 تحولات سوریه و اهمیت متغیر رقابت منطقه یی تهران و ریاض

روزنامه ی انگلیسی «گاردین» روز شنبه در تحلیل خود مذاکرات صلح سوریه در وین را در چارچوب موازنه ی قدرت منطقه یی و نخستین قدم برای پایان دادن به جنگ منطقه یی ایران و عربستان سعودی ارزیابی کرد. گاردین حضور ایران در این مذاکرات را به نوعی نقطه ی عطف مجموعه گفت وگوهای صلح سوریه دانست و دیدگاه تحلیلی خود را بر اساس رقابت عربستان و ایران و تلاش های آمریکا برای پایان دادن به منازعه ارایه کرد.

گاردین در این باره نوشت: همه ی بازیگران مهم در سوریه در این نشست جایگاه خود را داشتند و تنها دولت سوریه و مخالفان به اتریش دعوت نشدند اما به جای آن ایران و عربستان به عنوان پشتیبان هر یک از آن ها در گفت وگوها حاضر بودند. در مورد بقیه ی کشورهای نقش آفرین موضوع شاخصی وجود نداشت. به همین دلیل امیدواری ها برای صلح کمرنگ بوده است. در چهار سال گذشته ایران موضع خود را در مورد اسد تغییر نداد و هنوز در دمشق نفوذ دارد که این موضوع باعث نگرانی اسراییل می شود. عربستان سعودی اصرار دارد که در وهله ی نخست اسد باید برود و دولت انتقالی با نقش آفرینی دولت و مخالفان مسیر صلح را طی کند. این رویکرد مخالف موضع ایران است و همین امر باعث نارضایتی جهان عرب سنی نیز شده است.

در همین پیوند آمده است که به تازگی روسیه نیز حضور چشمگیری درجنگ داشته و به شکلی چشمگیر بر تاثیرگذاری خود افزوده است. «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه هم هفته ی قبل پیشنهاد کنار گذاشتن اسد را رد کرد و در عوض وی را به مسکو دعوت و برای انتخابات زودهنگام تشویق کرد.
گاردین افزود: اقدام آمریکا در دعوت ایران که به عنوان امتیازی دیگر پس از توافق هسته یی تعبیر می شود باعث دلخوری ریاض، و برخی دیگر از دولتمردان کشورهای خلیج فارس شده است.

 آمریکا و انعطاف در برابر حامیان اسد

تارنمای روزنامه ی «وال استریت ژورنال» با اشاره به این موضوع که کشورهای حاضر در وین توافق کردند تا سازمان ملل، دولت و مخالفان را به شکل جدی در فرایند سیاسی صلح دخالت دهند، آورد: هنوز وزیران امور خارجه ی روسیه و آمریکا در مورد آینده ی اسد با هم اختلاف دارند. اگرچه کشورها تکرار این گفت وگوها را در آینده ی نزدیک اعلام کردند اما این موضوع را همه به شکل تلویحی پذیرفته اند که اسد تا زمان مشخصی در قدرت باقی بماند.

در این زمینه، واشنگتن اصرار دارد که به عنوان بخشی از راه حل سیاسی، اسد باید قدرت را ترک کند اما وی می تواند در دولت انتقالی مشارکت داشته باشد. «جان کری» وزیر امور خارجه ی آمریکا هم هیچ تاریخی را برای کناره گیری وی مشخص نکرده است اما ایران و روسیه بر این نکته پافشاری می کنند که تنها مردم سوریه باید در مورد آینده ی اسد تصمیم گیری کنند.

وال استریت ژورنال به نقل از دیپلمات های آمریکایی بر نقش مهم ایران و روسیه در تعیین آینده ی سوریه تاکید کرد که این موضوع به مذاق واشنگتن و متحدان عربش خوش نمی آید. این روزنامه نشست روز جمعه را به عنوان پیشرفتی مهم در مسیر تدوین قانون اساسی نو و انتخابات در سوریه تفسیر کرد و آن را واقعه یی مهم دانست زیرا این فرایند اکنون با حمایت بازیگران مهمی همچون آمریکا، روسیه و ایران پشتیبانی می شود.

این روزنامه ی آمریکایی نشست وین را از یک سو عرصه ی تقابل میان آمریکا و متحدان عربی واشنگتن و از سوی دیگر رقابت با ایران و روسیه دانست و تصریح کرد اگرچه آمریکا به دنبال تعیین زمان برای کناره گیری اسد و برگزاری انتخابات تا 18 ماه دیگر بود اما ایران تلاش کرد تا این محورها در متن بیانیه آورده نشود و موفق هم شد.

 خطر انتشار جنگ نیابتی

تارنمای اندیشکده ی «اوپن دموکراسی» (Open Democracy) روز یکشنبه در گزارشی گفت وگوها در وین را اولین تلاش جدی برای پایان دادن به جنگ در سوریه دانست و نوشت: ایالات متحده در نهایت نقش تسهیل کننده و نه بخشی از منازعه را ایفا کرد و این نشانه یی مثبت و امیدوارکننده برای مردم سوریه است. در وین نمایان شد که منازعه ی سوریه جنگ داخلی نیست بلکه یک جنگ نیابتی جهانی است که از عربستان سعودی و قطر کلید خورده تا دولت های عربی که از سعودی پشتیبانی نمی کنند، حذف شوند.

اوپن دموکراسی افزود: بر این اساس هنگامی که خشونت به بیرون مرزهای سوریه انتشار پیدا کرد جامعه ی بین المللی نگران شد و آمریکا و اتحادیه ی اروپا خود را وارد موضوع کردند. روسیه نیز در حمایت از متحد منطقه یی خود وارد عمل شد. این دخالت ها تغییر شکل داد و اولین جنگ نیابتی منطقه یی را به جنگی نیابتی در سطح بین الملل تبدیل کرد که به دلایل سیاسی و ژئوپلیتیکی این شرایط تشدید هم شد.

در گزارش تارنمای این اندیشکده آمده است: روسیه متحد راهبردی سوریه به شمار می رود. همچنین ایران اتحادی را با سوریه از زمان جنگ عراق برقرار کرده است. در آن زمان کشورهای حوزه ی خلیج فارس از «صدام حسین» دیکتاتور عراق حمایت کردند و سوریه به سوی ایران متمایل شد. از سوی دیگر، متحد نخست آمریکا در منطقه عربستان سعودی است و کشورهای فرانسه و انگلیس نیز تجارت پرسود و هنگفت تسلیحاتی را با عربستان، قطر و امارات دارند. ترکیه و اردن نیز به دلایل تاریخی در صف مخالفان اسد قرار دارند و به همین دلیل یک هدف مشترک این کشورها را در کنار هم قرار داده است و آن هم سرنگونی رژیم اسد است.

 نگاه امیدوارانه به آینده ی بحران سوریه

تارنمای خبرگزاری «الجزیره» به عنوان یکی از مهمترین رسانه های انگلیسی زبان کشورهای عربی، روز شنبه تحلیل خود در زمینه ی نتیجه ی نشست وین را با رویکرد نگاه به آینده نوشت و عنوان داشت اگرچه قدرت های بزرگ نتوانستند در وین به توافق کاملی در حل موضوع سوریه دست پیدا کنند اما موفق شدند زمینه های مشترک کافی را تدارک ببینند تا در هفته های آینده ی بار دیگر گرد هم آیند و موضوع را بررسی کنند.

الجزیره با نگاهی امیدوارانه به بیان سخنان و دیدگاه های مثبت مقام های شرکت کننده در این اجلاس پرداخت و نوشت: وزیر امور خارجه ی آمریکا به رغم اشاره به پابرجایی اختلاف ها، گفت وگوها در وین را آغاز فرایند دیپلماتیک تازه یی دانست و تاکید کرد که نباید گذاشت اختلاف ها روند دیپلماسی را نابود کند. «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه ی فرانسه نیز با بیان اینکه همه ی مسایل حتی سخت ترین آن ها در وین بررسی شد اظهار کرد که در اولین دور از گفت وگوها که همه بازیگران خارجی مهم در آن حضور داشتند اختلاف هایی وجود داشت اما به اندازه ی کافی پیشرفت هم وجود داشت و موجب شد 2 هفته دیگر گفت وگوها را ادامه دهیم.

به نوشته ی الجزیره، «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا با ابراز امیدواری نسبت به دستیابی به راه حل سیاسی برای پیشرفت در این مسیر تصریح کرد که زمینه های مشترکی برای ادامه ی گفت وگوها پدید آمده است. وی تصریح کرد اگرچه نشست وین طولانی و دشوار بود اما نشستی تاریخی بود. این خبرگزاری همچنین آینده ی اسد و بازشناسی گروه های معارض تروریستی از غیرتروریستی برای شرکت در گفت وگوهای صلح با دولت دمشق را از جمله دیگر محورهای مهم نشست وین2 دانست.

 سوریه، مذاکره، ثبات و انتخابات

تارنمای «راشا تودی» روز یکشنبه در تحلیل گفت وگوها در وین عنوان داشت که 19 قدرت جهانی و منطقه یی در وین تلاش کردند تا بتوانند آتش بسی سراسری را در سوریه به اجرا درآورند.

این رسانه ی روسی در گزارشی نوشت: به باور «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه ی روسیه یکی از مهمترین توافق ها در وین این بود که از سازمان ملل خواسته شد تا نمایندگانی از دولت سوریه و مخالفانش را در فرایند سیاسی وارد سازد. این فرایند سیاسی باید ضمن ایجاد یک ساختار فراگیر به ایجاد قانون اساسی تازه و انتخابات زیر نظر سازمان ملل کمک کند. همه ی گروه های ملی سوریه از جمله پناهندگان در دیگر کشورها هم باید در انتخابات مشارکت داشته باشند.

در این گزارش آمده است: روسیه معتقد است تروریست ها نباید فرصت حضور در قدرت را داشته باشند و همه ی شرکت کنندگان در نشست صلح سوریه باید آنان را دشمن واقعی خود بدانند. در فرایند برقراری صلح نیز در وهله ی نخست باید آتش بس در خلال 4 تا 6 ماه آینده اجرا و سپس شرایط برای تشکیل دولت انتقالی آماده شود اما این موضوع مورد پذیرش قرار نگرفت. البته در این دوره کمک های بشردوستانه به همه ی مناطق سوریه فرستاده خواهد شد.

این رسانه ی روسی در پاسخ به این پرسش که آیا اسد باید برود؟ نوشت: سرنوشت اسد، یک مانع بزرگ در طول این گفت وگوهای طولانی بود و سرانجام در مورد آن تصمیمی گرفته نشد. آمریکا و متحدانش همچون عربستان اعتقاد دارند که اسد که دوره ی ریاست جمهوری اش در سال 2021 پایان می یابد باید زودتر کناره گیری کند زیرا به نظر وزیر امور خارجه ی آمریکا اسد نمی تواند سوریه را متحد و بر آن حکومت کند.

در گزارش راشا تودی آمده است: ایالات متحده و شریکانش درخواست کناره گیری سریع اسد را به عنوان پیش شرط فرایند صلح مطرح نکرده اند و می گویند اسد می تواند در دوره ی گذار سیاسی در قدرت بماند اما تاکید دارند که در پایان دوره باید قدرت را تحویل دهد. لاوروف و مقام های روسی اما تاکید دارند که این مردم سوریه هستند که باید چنین تصمیمی را بگیرند و آن ها هستند که باید آینده ی کشورشان و سرنوشت حکومت اسد را تعیین کنند.

انتهای پیام/ انتهای پیام