ارزش درختان در زیست‌‏بوم‌های شهری چقدر است؟

پایگاه خبری اخبار معاصر-همیشه این بحث مطرح هست که ارزش درختان در زیست بوم های شهری چقدر است؟ یافته‌‏های پژوهشگران این حوزه را با یک تقریبی می ‏توان به اقلیم ایران تعمیم داد و تخمینی از ارزش‏های ریالی را برای درختان در زیست‌‏بوم های شهری ایران پذیرفت.

کتاب Benefits of Trees and Urban Forests: A Research List که توسط تشکل زیست ‏‍‌محیطی "اتحاد برای درختان جامعه" در آمریکا و به استناد دست کم یکصد پژوهش‌‏های علمی قابل استناد تهیه شده و در ایران توسط سید جواد نقیبی و فرناز احمدی در سال 1398 به فارسی برگردانده شده است، یکی از منابع علمی معتبر برای برآورد ارزش زیست محیطی درختان در زیست بوم های شهری است. 

بر این اساس، به ازاي هر دلار كه براي كاشت و نگهداري درختان در شهر نیویورک هزینه شده، 6/5 دلار سود به دست آمده است. به طور ميانگين منافع اقتصادي سالانه يك درخت بالغ بزرگ در حياط خانه، 85 دلار و در اراضي عمومي 113 دلار است. سود خالص حاصل از درختان كاشته ‏شده در حياط، خيابان و ساير عرصه ‏هاي عمومي در يك دوره 40 ساله به صورت زير جمع ‏بندي شده است:

درخت بزرگ: 4320 دلار (کاشته ‏شده در حیاط) و 3880 دلار (كاشته شده در عرصه‏‌هاي عمومي)

درخت متوسط: 1040 دلار (كاشته ‏شده در حياط) و  760 دلار (كاشته ‏شده در عرصه‏‌هاي عمومي)

درخت كوچك: 280 دلار (كاشته ‏شده در حياط) و 40 دلار (کاشته‏ شده در عرصه‏‌هاي عمومي)

مخروطيان شامل درختان هميشه سبز خانواده كاج و سرو: 2040 دلار (کاشته‏ شده در حياط) و 1/640 دلار (كاشته‏ شده در عرصه ‏هاي عمومي)

از یافته‏ های بالا اینگونه می ‏توان نتیجه گرفت که با در نظر گرفتن حدود 2000 دلار برای هر درخت و با احتساب 200 اصله درخت در هکتار، ارزش هر هکتار باغ‏ های محدوده شهری همانند باغ ‏های قصرالدشت شیراز یا بقایای باغ‏ های تهران برابر با 400000 دلار برآورد می‏شود.

 با احتساب هر دلار برابر 270000 ریال، ارزش زیست ‏محیطی هر هکتار باغ ‏های محدوده شهری برابر با 108 میلیارد ریال (10 میلیارد و هشتصد میلیون تومان) می‏ باشد که برای هر متر مربع باغ برابر با 10800000 ریال (یک میلیون و هشتاد هزار تومان) می ‏باشد.

 در یک مقایسه، ارزش بازاری هر متر مربع از این باغ ‏ها دست کم برابر با 200 میلیون ریال یعنی تقریبا 20 برابر ارزش زیست محیطی آن می‏ باشد که برای هر هکتار (10000 متر مربع) برابر با 2000 میلیارد ریال (200 میلیارد تومان) می ‏باشد. به این ترتیب، همین مقایسه سرانگشتی نشان می ‏دهد که در چهارچوب نیروهای بازار، این نیروها بسیار قدرتمندتر از ارزش زیست ‏محیطی درختان می ‏باشند و در چنین شرایطی صرفا با اهرم‏ های قانونی می ‏توان از نابودی بقایای باغ ‏های شیراز جلوگیری کرد.

داریوش مختاری