حضور حداکثری دانش‌بنیان‌ها در نمایشگاه نفت امسال

بخش قابل‌توجهی از این تفاهم‌نامه‌ها و قراردادها با شرکت‌های دانش‌بنیان امضا شد و به این ترتیب حضور حداکثری شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت رقم خورد. اتفاقی که همسو با سیاست‌های کلان کشور و ذات صنعت نفت است. این در حالی است که در هشت سال گذشته بسیاری از شرکت‌های نوپا در این حوزه نه‌تنها تقویت نشدند بلکه به‌دلیل بی‌توجهی صنعت نفت به آنها به تعطیلی کشیده شدند.

بررسی‌های نشان می‌دهد که در بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت حدود ۲۳ دانشگاه و مرکز پژوهشی، بیش از ۷۰ شرکت دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌، پارک فناوری و شهرک‌های علمی تحقیقاتی حضور یافتند که بعضی از آنها در سطح جهانی در عرصه نفت و گاز فعالیت داشته‌اند.

امضای بیش از ۱۰۰ قرارداد و تفاهم‌نامه و همین‌طور زمینه‌سازی برای همکاری‌های فراتر از چهار روز نمایشگاه که پس از آن نیز به عقد قرارداد می‌انجامد، فضای جدید صنعت نفت را به نمایش می‌گذارد.

جواد اوجی، وزیر نفت نیز در این باره اعلام می‌کند که وزارت نفت در زمینه همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان جدی است و انتخاب شعار سال از سوی مقام معظم رهبری به ‌نام تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین نیز مسئولیت ما را در این زمینه بیشتر کرده است.

وی اظهار می‌کند که استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان و نیروهای توانمند می‌تواند در افزایش برداشت نفت خام و گاز طبیعی از میدان‌های هیدروکربوری کمک زیادی به ما بکند و توجه ویژه‌ای در این زمینه به دانش‌بنیان‌ها داریم.

محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت نیز با عنوان اینکه منتظر خارجی‌ها نمانده‌ایم، می‌گوید: در گذشته اگرچه این چنین بود اما اکنون برنامه این است که برای توسعه صنعت نفت از تمام ظرفیت‌های موجود داخلی و خارجی، بویژه شرکت‌های دانش‌بنیان حداکثر استفاده را ببریم. گفتنی است که در نمایشگاه بیست و ششم، افزون بر شرکت‌های داخلی و دانش‌بنیان‌ها، شرکت‌های بین‌المللی نیز تفاهمنامه و قراردادهای پرشماری امضا کردند.

شرکت‌های حاضر در این دوره از نمایشگاه افزون بر شرکت‌های ایرانی، شرکت‌هایی از ۱۱ کشور جهان شامل ایتالیا، اسپانیا، امارات، کره‌ جنوبی، سوئیس، آلمان، اوکراین، آفریقای جنوبی و بلژیک بودند.

نخستین‌های نمایشگاه نفت

بسیاری از قراردادها و تقاهم‌نامه‌هایی که در این چهار روز امضا شد، نخستین‌های ساخت داخل یا توسعه در صنعت نفت را رقم می‌زند. یکی از این موارد فناوری افزایش تولید نفت در چاه‌های کم‌بازده است که پس از آمریکا و آلمان، کشور دیگری فناوری آن را ندارد. اما اکنون یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی این فناوری را می‌خواهد در میدان مشترک آزادگان جنوبی اجرایی کند.

سپهر سپهری، مدیرعامل شرکت توسعه پتروایران می‌گوید: «با توجه به تأکیدی که روی همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان شد، هر روز امضای تفاهم‌نامه‌های مؤثر و اجرایی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان داشتیم. یکی از این تفاهمنامه‌ها مربوط به شرکت نفت و گاز اروندان بود که به واسطه همکاری ما با یکی از بهترین شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه انتقال حوزه سیالات چند فازی امضا شد. در این باره قرار است که پیشنهاد فنی و مالی افزایش تولید از چاه‌های کم‌بازده میدان آزادگان جنوبی که میدان مشترک با عراق است، ظرف حداکثر ۶ ماه نهایی شود.»

وی ادامه می‌دهد: «با این تکنولوژی پمپ‌های چندفازی، اگر ۱۰۰ هزار بشکه از تولید کاسته شده باشد حدود ۳۰ هزار بشکه آن را بدون حفر چاه جدید می‌توانیم احیا کنیم.»

دانش‌بنیان‌ها زاییده تحریمند

بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان ایران خود را زاییده تحریم و فشارهای بین‌المللی می‌دانند. در این باره غلامرضا زینل پور، مدیرعامل شرکت مهندسی پناه‌ساز ایران می‌گوید: «ما خودمان زاییده تحریم هستیم. در کنار شرکت‌های خارجی قرار گرفتیم و اجرا در دست ما و دانش در دست آنها بود. در این فرایند سعی کردیم که دانش را در اختیار بگیریم و امروز بدون نیاز به حمایت شرکت‌های خارجی فعالیت‌ها را دنبال کنیم. کارنامه ما پارس جنوبی است. اگر این روند اتفاق نمی‌افتاد امروز نیازمند خارجی‌ها بودیم. اما اکنون بدون نیاز به شرکت‌های خارجی و همراه با صرفه‌جویی ارزی، با استفاده از ظرفیت داخلی نیاز صنعت نفت و گاز را تأمین می‌کنیم.»

وی با اشاره به فعالیت این شرکت در حوزه ساخت مخزن اعلام می‌کند: «اگر اعتماد به دانش‌بنیان‌ها شکل گیرد، اتفاق مثبتی رقم خواهد خورد. ما از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها استفاده می‌کنیم تا این بخش نیز که زاییده تحریم است، به موفقیت و شکوفایی برسد. این امر مانع از خروج ارز از کشور می‌شود. به ازای هر مخزنی که ما کار کرده‌ایم حدود ۸ میلیون دلار صرفه جویی ارزی اتفاق افتاده است که در هر فاز پارس جنوبی حدود ۳۲ میلیون دلار می‌شود.»

ورود دانشگاه‌ها به مهم‌ترین بخش‌های صنعت نفت

اکنون نه‌تنها شرکت‌های دانش‌بنیان بلکه دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های تحقیقاتی نیز مورد توجه قرار دارند و در روزهای اخیر تفاهمنامه‌های متعددی با این بخش به امضا رسید. برای مثال، یکی از تفاهمنامه‌های امضا شده در روز گذشته میان شرکت پتروپارس و دانشگاه شهید بهشتی بود. این دانشگاه قرار است که با همکاری دانشگاه‌های بین‌المللی دانشی را در ایران بومی‌سازی کند که پیش از این قرار بود شرکت توتال در اختیار ایران قرار دهد. منظور دانش فشار افزایی در فاز ۱۱ میدان مشترک پارس جنوبی است که تاکنون در ایران نبوده است.

مجید زندی، مدیر لابراتوار مهندسی انرژی‌ دانشگاه شهید بهشتی در این باره می‌گوید: «قرار است که ۳ تا ۶ ماه در این باره مطالعات لازم را انجام دهیم و دانشگاه شهید بهشتی با ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد، این توانایی را دارد که دانش فنی این قابلیت فشارافزایی در میدان مهم پارس جنوبی را در اختیار صنعت نفت قرار دهد.»

وی ادامه می‌دهد: «ما این فناوری را با همکاری‌های دانشگاهی با کشورهای دور و نزدیک و همین طور توانمندی جوانان خودمان بومی خواهیم کرد و صنعت نفت از این اعتماد به دانشگاه نه‌تنها پشیمان نخواهد شد، بلکه بهره خواهد برد.»

به این ترتیب صنعت نفت ایران وارد فاز جدیدی از همکاری‌ها شده است. میزان تفاهمنامه‌ها و قراردادهای امضا شده در دولت سیزدهم به واسطه همین نگاه داخلی و خارجی اکنون به حدود ۲۰ میلیارد دلار رسیده است و دستاورد این همکاری‌ها در قالب نگهداشت و افزایش تولید نفت و گاز و پتروشیمی و همین طور اصلاح وضع موجود در سال‌های آینده خودنمایی خواهد کرد.