بامداد روز جمعه سیزدهم دی ماه ۱۳۹۸ (سوم ژانویه ۲۰۲۰) ساعاتی پس از انتشار اخباری مبنی بر اصابت موشک به دو خودرو در نزدیکی فرودگاه بغداد، حشد الشعبی عراق از شهادت سپهبد قاسم سلیمانی و «ابومهدی المهندس» معاون رئیس سازمان الحشد الشعبی عراق در حمله هوایی آمریکا خبر داد و ساعتی بعد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این خبر را تأیید کرد.
در پی این خبر، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) مسئولیت ترور شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس را بر عهده گرفت و در بیانیه‌ای اذعان کرد که این ترور به دستور رئیس جمهور آمریکا صورت گرفته است.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا هم پس از این اقدام تروریستی مدعی شد که سردار سلیمانی در حال برنامه‌ریزی برای حملات علیه دیپلمات‌ها و نظامیان آمریکایی بود و خودش دستور ترور سردار سلیمانی را صادر کرده است.
در همین خصوص نیز سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه اخیرا در اظهاراتی تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران همانگونه که بارها اعلام کرده است پیگیری حقوقی بین‌المللی در ارتباط با ترور مجرمانه و بزدلانه سردار سلیمانی را در تمامی سطوح ادامه خواهد داد و این اقدام تروریستی را نه می‌بخشد و نه فراموش می‌کند. (اینجا بخوانید)
در همین خصوص «خیرالله پروین» عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و کارشناس حقوق بین‌الملل، در آستانه نخستین سالگرد ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی و همرزمانش توسط رژیم ایالات متحده آمریکا و در پی گزارشی که گزارشگر ویژه سازمان ملل منتشر کرد و این اقدام را خلاف منشور سازمان ملل برشمرد، عنوان کرد: به هر ترتیب اگر حرف گزارشگر سازمان ملل حقیقت دارد و واقعیت است، چرا اقدامی نمی‌کنند؟
وی با بیان اینکه آنچه آمریکا در بحث ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس در فرودگاه عراق انجام داد، از زوایای متعددی قابل بحث و بررسی است، اظهار داشت: سردار سلیمانی به عنوان یک مقام مسئول به بغداد سفر کرد و اخیرا نخست وزیر عراق نیز گفته که ایشان حامل پاسخ نامه‌ای بود که من قبلا به ایشان از جانب عربستان سعودی داده بودم، یعنی کاملا شأن ایشان یک شأن دیپلماتیک و مراودات و معاملات بین دو دولت بوده که در عرف بین‌الملل پذیرفته شده و اساسا تجاوز به این وضعیت و تعدی به این وضعیت، کاملا خلاف اصول حقوقی است.
پروین بیان کرد: آنچه آمریکا با گستاخی صورت داد و رئیس جمهور تاجرمسلک و در عین حال کم‌دان نسبت به بحث سیاست، علنا به این اقدام اعتراف کرد نیز جای بحث دارد. اینکه حالا ایشان اعتراف و مطرح کرده که این اقدام تروریستی با دستور او انجام شده، نقش سازمان ملل چیست و اساسا سازمان ملل چه نقشی را می‌خواهد در این زمینه ایفا کند؟ که البته نکرد.
این کارشناس ارشد حقوق بشر با اشاره به منشور سازمان ملل که عنوان می‌کند هدف سازمان ملل برقراری صلح و امنیت است و با هر نوع عمل و رفتاری که بخواهد به امنیت و صلح لطمه بزند، مقابله خواهیم کرد، اظهار داشت: ترامپ دستور می‌دهد شخصیت و مقام کشوری که با دعوت کشور دیگری وارد آن کشور شده ترور شود، علاوه بر این، دولت آمریکا بدون اجازه آن دولت که دارای حاکمیت است و باید به حاکمیت آن احترام گذاشته شود، به آن حاکمیت تعدی و تجاوز می‌کند و ضمن اینکه به شهروندان آن کشور که در کنار سردار سلیمانی و داخل فرودگاه و سرزمین آن حاکمیت حضور دارند هم تعدی و تجاوز می‌کند. فکر نمی‌کنم در قانون جنگل هم چنین اتفاقی بیفتد.
وی با بیان اینکه این اقدام صلح و امنیت بین‌الملی را به خطر می‌اندازد، افزود: اگر حاکمیتی که سردار سلیمانی در آن قرار دارد مقابله به مثل می‌کرد و اگر حاکمیت عراق هم که مورد تعدی و تجاوز قرار می‌گرفت نیز مقابله به مثل می‌کرد و نیروهای آمریکایی را در منطقه و عراق ترور می‌کردند، کاملا یک جنگ رخ می‌داد.
*اقدام ترامپ اعلان جنگ بود
به گفته این استاد دانشگاه، آنچه ترامپ انجام داد اعلان جنگ بود و این اعلان جنگ یعنی صلح و امنیت بین‌المللی را به خطر انداختن.
پروین این اقدام را همچنین خلاف یکسری اصول دیگر نیز برشمرد و افزود: یکسری اسناد بین‌المللی حقوق بشردوستانه داریم که حقوق ناظر بر روابط دولت‌ها و ملت‌ها در شرایط جنگ است، یعنی حتی اگر به کسی که در میدان جنگ در حال نبرد بوده دست یافتی دیگر حق کشتن آن را نداری.
این استاد دانشگاه در توضیح بیشتر بیان کرد: از نظر حقوق بشردوستانه بین‌المللی، در شرایط جنگی حملات عمدی به غیرنظامیان ممنوع است. سردار سلیمانی در لباس غیرنظامی با گذرنامه دیپلماتیک و با دعوت کشور مقابل و برای مذاکره با بالاترین مقام اجرایی آن کشور وارد آن جا شده بود و اینها همه بر خلاف پروتکل‌های الحاقی ۱۹۷۷ و موافقتنامه ۱۹۴۹ ژنو است که هر کسی که در عملیات جنگی حضور و مشارکت ندارد، رزمنده نیست، بلکه یک غیرنظامی محسوب می‌شود. چگونه در شرایط عادی و به صورت غافلگیرانه، افراد را این گونه ترور می‌کنند؟
وی خاطرنشان کرد: این یک ترور هدفمند و آدمکشی است و هدفشان جنایت است و این جنایت از نظر حقوق بین‌الملل، انسانیت و عرف اساسا پذیرفته نیست. ضمن اینکه این اقدام در قالب اعلان جنگ به کشور متقابل است و ترامپ با این کار خود به ایران و عراق اعلام جنگ کرد و دست به ترور اتباع دو کشور زد و منطقه و جهان را از آنچه بود، ناامن‌تر کرد.
به گفته این کارشناس ارشد حقوق اینها خودشان از تروریسم خطرناک‌تر هستند، چون به تروریسم مشروعیت می‌بخشند و تروریسم را باز تولید می‌کنند و تداوم آن را در جامعه جهانی نهادینه می‌کنند.
* آدمکشی و ترور از سوی هر شخص و دولتی به هر دلیل و بهانه‌ای ممنوع و منفور است
پروین با بیان اینکه آدمکشی و ترور از سوی هر شخص و دولتی به هر دلیل و بهانه‌ای ممنوع و منفور است و استثنایی و هیچگونه توجیهی در این خصوص وجود ندارد، تصریح کرد: عاملان و آمران این ترور و مسببان آن آدمکشانی هستند که حیات انسان‌ها را بدون سبب و دلیل سلب می‌کنند و این خلاف حقوق بشر و آنچه خود آنها از آن صحبت می‌کنند، است.
وی درباره اقداماتی که می‌توان در عرصه بین‌المللی در این خصوص انجام داد نیز خاطرنشان کرد: متاسفانه حقوق بین‌الملل مبتنی بر نابرابری است و در وضعیت نابرابری چه اقدامی را می‌توان انجام داد؟ منشور سازمان ملل می‌گوید همه کشورها در حاکمیت برابرند، ولی منشور برای پنج دولت، عضویت دائم شورای امنیت و حق وتو را به رسمیت شناخته و این بیانگر آن است که وضعیت نابرابری حاکم است. در سایر وضعیت‌ها نیز همین دوگانگی وجود دارد از جمله در بحث حقوق بشری.
این استاد دانشگاه در عین حال یادآور شد: ولی می‌توان در دیوان کیفری بین‌المللی شکایت کرد که در آنجا هم نه ایران عضو است نه آمریکا. اما در سایر نهادهای بین‌المللی از جمله در شورای امنیت می‌توان اقداماتی را صورت داد.
وی گفت: البته معتقدم کوتاهی‌های زیادی شد و آن زمان باید تلاش‌های زیادی با کمک کشورهای دیگر مثل روسیه و چین که عضو دائم شورای امنیت هستند و حق وتو دارند، صورت می‌گرفت، چرا که این اقدام به ضرر جهان است و فقط به ایران ختم نمی‌شود و چراغ سبزی است برای رژیمی که اساس آن بر ترور گذاشته شده مثل اسرائیل. آنچنان که اسرائیل در داخل آمریکا نیز اقدام به ترور افراد کرده است.
پروین خاطرنشان کرد: با این کار یک تحول جدیدی در حقوق بین‌الملل شکل گرفته که بسیار خطرناک است و آینده ناصحیح و ناسالمی را ایجاد می‌کند. ضمن اینکه حق دفاع مشروع برای ایران کاملا وجود دارد و ایران باید اقدامات خود را چه در سطح بین‌المللی و چه در عرصه‌های دیگر اگر به نتیجه نرسد، انجام دهد.
انتهای پیام