چقدر اعتبارات برای نجات آبخوان های کشور نیاز است؟

برای نجات آبخوان‏ ها باید بهره ‏برداری از آب چاه ‏ها را کاهش داد. برای این منظور دو گروه عمده راهکار باید اجرا شود: طرح‏ های تعادل ‏بخشی و راهکارهای کاهش مصرف آب شهری.

داریوش مختاری کارشناس ارشد حوزه آب به پایگاه خبری معاصر گفت: فهرست طرح ‏های پانزده گانه تعادل ‏بخشی عبارتند از: حفر چاه‏ های پیزومتری در دشت ‏ها، نصب تجهیزات اندازه ‏گیری، تهیه بیلان بانک اطلاعاتی، پهنه ‏بندی و بررسی مخاطرات ناشی از فرونشست زمین، استقرار بازارهای محلی آب، ایجاد تشکل‏ های آب‏ بَران، به روز نمودن سند ملی آب، خرید چاه‏ های کم بازده کشاورزی، ساماندهی شرکت ‏های حفاری، جایگزینی پساب با چاه‏ های کشاورزی، تقویت و استقرار گروه ‏های گشت و بازرسی، تهیه و نصب کنتورهای حجمی هوشمند آب و برق اطلاع‏ رسانی، کنترل و نظارت پر و مسلوب ‏المنفعه نمودن چاه ‏های فاقد پروانه، اجرای پروژه‏ های تغذیه مصنوعی و پخش سیلاب و مطالعه و اجرای پروژه ‏های آبخیزداری می‏ باشد. 

این کارشناس افزود: در یک محاسبه ساده نجات آبخوان یک دشت در کشور در سال 1400 با حدود تقریبی 800 حلقه چاه که نزدیک به 90 درصد برداشت آب از آبخوان را انجام می ‏دهد نیازمند احداث گلخانه، احداث سردخانه، هزینه نکاشت شماری از چاه ‏ها (حدود 800 هکتار)، آبیاری نوین (دستورالعمل تجمیع منابع آب) (حدود 10000 هکتار) و اجرای پروژه‏ های معیشت جایگزین (برای حدود 400 مالک چاه) و طرح ‏های تعادل ‏بخشی برای 800 حلقه چاه می باشد. برآورد اعتباری این پروژه ها به طور تقریبی برابر با 3654000 میلیون ریال (حدود 365 میلیارد تومان) می‏ باشد. با احتساب 600 دشت در کشور، به طور تقریبی به 2192400000 میلیون تومان (حدود 220 هزار میلیارد تومان) نیاز هست که این مبلغ بسیار تقریبی است و نیازمند محاسبات دقیق برای هر دشت در کشور هست.

مختاری در ادامه افزود: گروه دوم، اجرای راهکارهای هشت گانه کاهش مصرف آب شهری است.

 تامین هزینه برای اجرای راهکارهای هشت گانه (شامل پنج راهکار سخت‏افزاری و سه راهکار نرم‏ افزاری) می‏باشد. فهرست راهکارهای هشت گانه عبارتند از کاهش هدر رفت به میزان سالیانه یک درصد (سخت‏افزاری)، آموزش و فرهنگ ‏سازی (نرم‏افزاری)، نصب تجهیزات و شیرآلات کاهنده (سخت ‏افزاری)، اعمال جریمه مازاد بر الگوی مصرف (نرم ‏افزاری)، جداسازی آب نوشیدنی و پخت و پز از آب بهداشتی (سخت ‏افزاری)، بازچرخانی در سطح واحد مسکونی، خدماتی، تجاری و صنعتی و در سطح شبکه توزیع آب (سخت ‏افزاری)، تعرفه یا آب ‏بها (نرم‏ افزاری)، جداسازی آب فضای سبز از سایر مصارف شهری (سخت ‏افزاری) می ‏باشد. برآورد مشخصی برای اجرای این راهکارها وجود ندارد. ولی این راهکارها بسیار هزینه ‎ساز هستند. 

خالی از سکنه ‏شدن کلانشهرها نیاز به ریزنگری بیشتری دارد. امروز شهرهای بسیار بزرگ چند ده میلیون نفری داریم. در همان حال که انتقال بین حوزه ‏ای ممکن شده است چون تراکم جمعیت بسیار بالاست، به همین خاطر باید به ناچار به الگوهای کم مصرف رو آورد تا بتوان غافلگیری ناشی از کم آبی چندین ساله را کنترل کرد. بی خبری که یک کوچ بزرگ جمعیتی را از فلات مرکزی رقَم خواهد زد.