دارو در ایران کمیاب شد| علت کمبود دارو چیست؟

تخصیص نیافتن ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات دارو و مواد اولیه دارو در نیمه دوم امسال، شرایط نگران‌کننده‌ای ایجاد کرده و آن‌طور که نایب رئیس انجمن داروسازان می‌گوید، این روز‌ها فهرست اقلام دارویی کمیاب و نایاب به ۲۰۰ قلم رسیده است؛ رئیس کمیسیون بهداشت گفته است که رئیس‌جمهور در جلسه سیزدهم آذرماه ستادملی مقابله با کرونا، دستور تخصیص ارز را داده، اما این دستور هنوز اجرایی نشده است.

ارز شش ماهه دوم نرسید!

آن‌طور که مدیرکل امور دارو سازمان غذا و دارو اعلام کرده، هنوز سهمیه ارز ۴۲۰۰ تومانی شش‌ماه دوم سال برای واردات دارو و مواد اولیه اختصاص داده نشده و این موضوع به کمبود دارو منجر شده است.

حیدر محمدی توضیحی کاملی هم درباره روند نیمایی‌شدن ارز برخی داروها، ارائه کرده و گفته است: «طبق قانون بودجه ۱۴۰۰ که سال گذشته تدوین و تصویب شد، مقرر شد در شش‌ماه اول سال ۱۴۰۰، به میزان ۱.۵ میلیارد دلار ارز برای واردات دارو و تجهیزات اختصاص یابد و از شش‌ماه دوم، وزارت بهداشت به‌تدریج به سمت استفاده از ارز نیمایی حرکت کند، البته این رویکرد از همان سال گذشته هم اتخاذ شده بود و دارو‌های بدون نسخه (OTC) و همچنین مواد جانبی و دارو‌هایی که نمونه داخلی داشت، به‌تدریج نیمایی شدند». محمدی بر این نکته هم تاکید کرده است که: «این که گفته می‌شود وزارت بهداشت به طور ناگهانی حذف ارز برخی دارو‌ها را آغاز کرده، درست نیست؛ چرا که این یک روند تدریجی و طبق تکلیف قانونی بوده و حتی ما باید در شش‌ماهه دوم امسال به سمت نیمایی کردن ارز دارو حرکت می‌کردیم که البته هنوز این کار انجام نشده است.»


اگرچه همین هفته گذشته وزیر بهداشت تاکید کرد که هنوز تصمیمی برای حذف ارز ترجیحی دارو گرفته نشده است، اما از همین حالا و قبل از مشخص شدن تکلیف نهایی این موضوع، به دلیل تخصیص نیافتن ارز شش‌ماهه دوم برای واردات دارو و مواد اولیه، برای بیماران مشکل‌ساز شده است.

اتفاقی بی‌سابقه طی ۲دهه اخیر

دکتر «سیدعلی فاطمی» نایب رئیس انجمن داروسازان با ابراز نگرانی شدید دراین‌باره می‌گوید: متاسفانه با وضعیت خیلی بدی مواجهیم؛ از نیمه دوم امسال کمبود اقلام دارویی به حدود ۲۰۰ قلم رسیده و این دارو‌ها در داروخانه‌ها کمیاب و حتی نایاب شده که به تبع آن مردم واقعا دچار مشکل شده‌اند. وی تصریح می‌کند: اتفاق عجیب و نگران‌کننده این است که تا به حال کمبود اقلام دارویی اغلب مربوط به دارو‌های وارداتی بود، اما متاسفانه در اتفاقی بسیار کم‌سابقه، این کمبود به دارو‌های تولید داخل هم سرایت کرده و خیلی از دارو‌هایی که طی ۲۰ سال اخیر هیچ مشکلی برای تامین آن نداشتیم، در فهرست دارو‌های کمیاب قرار گرفته است.

شرکت‌های داروسازی ماده اولیه ندارند

البته چرایی این اتفاق مشخص است و خوب می‌دانیم که با وجود تولید داخلی ۹۷ درصد دارو‌های موردنیاز، بیش از ۵۰ درصد مواد اولیه آن‌ها وارداتی است. پس عجیب نیست که تخصیص نیافتن ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات مواد اولیه، روند تولید این دارو‌ها را هم دچار مشکل کرده باشد. فاطمی با تایید این موضوع می‌گوید: مواد اولیه این دارو‌ها مشمول دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی است و با توجه به این‌که تامین آن برای دولت دشوار است، هم‌اکنون اعتبار آن به موقع در اختیار شرکت‌های داروسازی داخلی قرار نگرفته و گاهی چند هفته تا چند ماه با کمبود مواد اولیه موثره مواجه می‌شوند». این اتفاق حالا به کمیاب و نایاب شدن ۲۰۰ قلم دارو و رونق گرفتن بازار سیاه منجر شده و وضعیت را نگران‌کننده ساخته است.

رئیس کمیسیون بهداشت: نگران هستیم
دکتر حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم درباره این موضوع هشدار داده و گفته است: «مردم به خاطر کمبود دارو، مشکل جدی دارند و ما هم اعلام نگرانی کرده‌ایم، البته آقای رئیس‌جمهور هم دستور داده‌اند که ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو تا آخر سال تخصیص داده شود. شهریاری با حذف ارز ترجیحی دارو هم مخالفت کرده و گفته است: «با توجه به تجارب گذشته، به مدیریت ماجرا اعتماد نداریم و مطمئن نیستیم که اگر مابه‌التفاوت ارزی دارو به سازمان برنامه و بودجه داده شود، این پول دوباره در همین حوزه دارو مصرف شود».

درددل‌ها و سوالات بیماران
برای این‌که بدانیم، تصمیمات دارویی چه تبعات تلخی دارد و چه بر سر بیماران و خانواده‌هایشان می‌آورد، کافی است حرف‌هایشان را بشنویم:

* شاید باورنکنید، اما اکنون قرص استامینوفن ۵۰۰ و شربت ستیریزین را هم با بدبختی برای داروخانه جور می‌کنیم.

*‌ای کاش به ارز دارو دست نزنید، برای ما مریض‌دار‌ها خیلی سخت می‌شود و دارو‌ها گران خواهد شد.

* قرص فلوکستین خارجی اگر پیدا بشه، جعبه‌ای ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان است.

* بعد از چند ماه آمپول ربیف (برای بیماران ام. اس) وارد شده. چهارماه قبل قیمتش ۸۵۰ تومان بود و حالا شده ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، یعنی ۱۰ برابر. می‌گویند با ارز نیمایی وارد شده، اما مگر ارز نیمایی ۱۰ برابر ارز ترجیحی است؟

کمبود‌های دارویی؛ از یک شربت ساده تا دارو‌های اعصاب
نایب رئیس انجمن داروسازان در گفتگو با خراسان به فهرست برخی از دارو‌های کمیاب و نایاب‌شده اشاره و اظهار می‌کند: مثلا شربت ساده لاکتولوز که برای درمان بیماری‌های گوارشی است فوق‌العاده کمیاب شده، خیلی از دارو‌های اعصاب در دسترس نیست، دارو‌های بیماران مبتلا به صرع به سختی پیدا می‌شود، بعضی دارو‌های هورمونی کمیاب شده و ...، همه این‌ها دارو‌های تولید داخل است که به وفور در داروخانه‌ها وجود داشت، اما در چندماه اخیر کمیاب و نایاب شده است.