بیماری سالک چیست؟

سالک، نوعی بیماری با عامل انگلی است. این بیماری در مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری و جنوب اروپا یافت می‌شود. بیماری سالک، به وسیله‌ی انگل پروتوزوآ، از بیش از ۲۰ گونه لیشمانیا ایجاد می‌شود. بیش از ۹۰ گونه پشه‌ی خاکی برای انتقال انگل‌های لیشمانیا شناخته شده است. انواع مختلفی از این بیماری، در افراد وجود دارد.

مناطق درگیر بیماری سالک در جهان
اپیدمی‌های مهلکی از این بیماری، در مناطقی از آسیا، آفریقای شرقی و آمریکای جنوبی رخ داده است. مناطق درگیر این بیماری، اغلب دارای اقتصاد بی‌ثبات هستند. این کشور‌ها به طور معمول منابع محدودی برای درمان این بیماری دارند.

در ایران، سالانه بین ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ مورد از این بیماری ثبت می‌شود. در ۱۹ استان کشور، از جمله خراسان، کرمان و اصفهان، وجود این بیماری گزارش شده است.

سازمان پزشکان بدون مرز، بیماری سالک را یکی از خطرناکترین بیماری‌های گرمسیری می‌دانند که فراموش شده است. این سازمان همچنین اظهار داشته که این بیماری بعد از مالاریا در علل مرگ با بیماری انگلی، در رده‌ی دوم قرار دارد.

انواع بیماری سالک چیست؟
۳ فرم اصلی از این بیماری وجود دارد:

سالک احشایی (VL):
به آن کالا-آزار نیز گفته می‌شود. این نوع از بیماری، در صورت عدم درمان در بیش از ۹۵ ٪ موارد کشنده است. معمولاً دو تا هشت ماه پس از نیش پشه‌ی خاکی رخ می‌دهد. این بیماری با حملات نامنظم تب، کاهش وزن، بزرگ شدن طحال و کبد و کم‌خونی مشخص می‌شود. همچنین از طریق آسیب رساندن به این اندام‌ها، بر روی مغز استخوان و همچنین سیستم ایمنی بدن شما تأثیر می‌گذارد. بیشتر موارد این بیماری در برزیل، آفریقای شرقی و هند اتفاق می‌افتد. تخمین زده می‌شود سالانه ۵۰ تا ۹۰ هزار مورد جدید VL در سراسر جهان رخ دهد. از این تعداد فقط بین ۲۵ تا ۴۵ درصد به WHO گزارش شده است. این بیماری یکی از مهمترین بیماری‌های انگلی با شیوع و پتانسیل مرگ و میر است. در سال ۲۰۱۸، بیش از ۹۵ درصد موارد جدید گزارش شده به WHO در ۱۰ کشور رخ داده است: برزیل، چین، اتیوپی، هند، عراق، کنیا، نپال، سومالی، سودان جنوبی و سودان.

سالک پوستی (CL):
این نوع رایج‌ترین شکل سالک است. سالک پوستی، باعث ایجاد ضایعات پوستی، به طور عمده زخم، در قسمت‌های در معرض دید بدن می‌شود. این زخم‌ها عمدتا مادام العمر هستند و حتی پس از بهبودی اثراتشان باقی می‌ماند. حدود ۹۵ ٪ موارد CL در قاره آمریکا، حوزه مدیترانه، خاورمیانه و آسیای میانه رخ می‌دهد. در سال ۲۰۱۸ بیش از ۸۵ درصد موارد جدید CL در ۱۰ کشور افغانستان، الجزایر، بولیوی، برزیل، کلمبیا، ایران، عراق، پاکستان، سوریه و تونس رخ داده است. تخمین زده می‌شود که سالانه بین ششصد هزار تا ۱ میلیون مورد جدید سالک پوستی در سراسر جهان اتفاق می‌افتد.