امروز ۲۸ اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت حکیم عمرخیام نیشابوری است، آن حکیم متأله و ژرف‌اندیشی که با روشن‌بینی و اشعار پرمعنای خود عاشقان و شیفتگانش از راه دور و نزدیک را به سوی خود کشانده و شیوه شاد زیستی را به آن‌ها یادآور می‌شود.
به نقل از هنرآنلاین، حکیم عمر خیام در قرن پنجم هجری در شهر نیشابور به دنیا آمد. نام کامل او غیاث‌الدین ابوالفتح عمربن ابراهیم خیام نیشابوری است همچنین خیامی، خیام نیشابوری و خیامی‌النیسابوری هم نامیده شده. در زمانی به دنیا آمد که ترکان سلجوقی بر خراسان بزرگ تسلط داشتند.
او اگرچه بیشتر به‌عنوان شاعری رباعی‌سرا مشهور است ولی در واقع ریاضی‌دان، منجم، فیلسوف و طبیب بزرگی بود که در طول عمرش کشفیات مهمی در ریاضیات و نجوم انجام داد. او حدیث، تفسیر، فلسفه، حکمت و ستاره‌شناسی را فراگرفت. به این علت به او خیام می‌گفتند که پدرش به شغل خیمه‌دوزی مشغول بوده است. او به دو زبان فارسی و عربی نیز شعر می‌سرود و در علوم مختلف کتاب‌های با ارزشی نوشته است.
خیام درعلم نجوم مهارتی تمام داشت به‌طوری که گروهی از منجمین که با او معاصر بودند در بنای ساختن رصدخانه سلطان ملکشاه سلجوقی همکاری کردند و همچنین به درخواست سلطان ملکشاه سلجوقی تصمیم به‌اصلاح تقویم گرفت که به تقویم جلالی معروف است. خیام در دوران زندگی خود از جهت علمی و فلسفی به شهرت رسید و مورد احترام علما و فیلسوفان زمان خود بود.
نخستین اشاره‌ای که به شعر خیام شده، صد سال پس از مرگ اوست. مضمون عمده رباعیات خیام شک و حیرت، توجه به مرگ و فنا و تذکر در مورد مغتنم شمردن عمر آدمی است. مرگ خیام در نیشابور اتفاق افتاد. گروهی از تذکره‌نویسان نیز وفات او را ۶۱۵ نوشته‌اند، اما پس از بررسی‌های لازم مشخص شده که سال ۵۱۷ بوده است.
آنچه که از آثار خیام وجود دارد یا تاریخ‌نویسان وجود آن‌ها را ذکر کرده‌اند رساله‌ها و مقالاتی است که او در علوم مختلف نوشته است:
۱- رساله‌ای در جبر و مقابله
۲- رساله‌ای در شرح اصول اقلیدس
۳- زیج ملکشاهی یا زیج جلالی
۴- رساله‌ای در طبیعیات
۵- رساله در وجود
۶- رساله فلسفی که در آن از حکمت الهی در آفرینش عالم و تکالیف مردم و عبادات بحث می‌کند.
۷- رساله‌ای در اختلاف فصول و اقالیم
۸- نوروز نامه که درباره رسوم و اعیاد ایرانیان به ویژه تاریخ و آداب ایرانیان در روز عید نوروز است.
۹- دیوان رباعیات
۱۰_ رساله فی براهین الجبر و المقابله
۱۱_ رساله تکلیف
۱۲-رساله‌ای در شرح مشکلات کتاب مصادرات اقلیدس
۱۳_رساله روضه‌القلوب
۱۴_رساله ضیا‌العلی
۱۵_رساله میزان‌الحکمه
۱۶_رساله‌ای در صورت و تضاد
۱۷_ترجمه خطبه ابن سینا
۱۸_رساله مشکلات ایجاب
۱۱_رساله‌ای در بیان زیگ ملک شاهی
۱۲_رساله نضام الملک در بیان حکومت
۱۳_رساله لوازم الا کمنه
۱۴_اشعار عربی خیام
۱۵_عیون‌الحکمه
۱۶_رساله معراجیه
۱۷_رساله در علم کلیات
۲۰_رساله در تحقیق معنی وجود
۲۱_رساله‌ای در صحت طرق هندسی برای استخراج جذر و کعب
انتهای پیام