مقدمه
با اوج گیری اعتراضات در چند هفته اخیر و پدید آمدن موج متفاوت در شرایط سیاسی_اجتماعی ایران، چنین رخدادی آیا منجر به انقلاب خواهد شد؟ یا به عبارت دیگر : این اعتراضات خود مقدمه‌ای برای پدید آمدن انقلاب دیگری است؟! در این مورد باید یک تعریف و مفهومی از انقلاب داشته باشیم و آن را با رخدادهای اخیر مقایسه نماییم تا ببینیم چه اندازه با متر و پارامتر ما نزدیک است؟
تعریف انقلاب
در یک تعریفی که از مفهوم کلمه «انقلاب » امده گفته شده انقلاب عبارت از عصیان جمعی ناگهانی و شدیدی است که قصد آن واژگونی قدرت یا رژیمی و دگرگونی وضعیت معینی است.بدین ترتیب انقلاب به راستی لحظه ای تاریخی است که حالت انفجار اجتماعی و در عین حال هیجان انفرادی مشخصه آن است.علاوه براین روند انقلابی طرحی از دگرگونی رژیم را در بر دارد،یعنی سعی در زیر و رو کردن رژیم به نفع قدرت جدیدی میکند و به همین جهت علت انقلاب از نهضتی که ناشی از نارضیاتی است و هدفش بر طرف کردن بعضی نارضاییها و نارساییهاست ،متفاوت خواهد بود.در حالی که روند انقلابی فراتر از این میرود و "هدف آن نفی قدرت یک رژیم"است.[۱]
در جای دیگر انقلاب و یا revolution را واژه لاتینی میدانند که بیانگر حرکت یک چیز از نقطه ای به نقطه دیگر است که در آن شوروش علیه حاکمان و تغییر قوانین اساسی و مردم مشتاق چیزهای تازه را دیده بودند و می شناختند اما جهان را دائما در حال حرکت میدانستند و این تغییرات اساسی را به وجود آورد.[۲]
بنابر این طبق تعاریف فوق انقلاب دارای چهار ویژگی کلی است:
اولا واژگونی قدرت یا رژیم و دگرگونی وضعیت مورد نظر است
دوما علت انقلاب از نهضتی که ناشی از نارضیاتی است ، بر میگردد.
سوما هدف آن نفی قدرت یک رژیم و روی کار آمدن یک رژیم جدید است.
چهارم شوروش علیه حاکمان و تغییر قوانین اساسی منظور غایت خواهد بود.
در مورد انقلاب های موفق در سراسر جهان می توان به انقلاب کبیر فرانسه در قرن هجدهم و انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه و روی کار آمدن نظام کمونیستی در قرن بیستم ، انقلاب چین در قرن بیستم و در آخر انقلاب آمریکا در قرن هفدهم اشاره کرد. در این مورد تدا اسکاچپل از جامعه شناسان و محققان معروف تاریخ اجتماعی، کتابی به نام دولت ها و انقلاب های اجتماعی دارد که در آن با استفاده از روش تحقیقی تطبیقی تاریخی به بازشناسی و معرفی انقلاب های روسیه و فرانسه و چین می‌پردازد
بنابر چنین تعریفی رخدادهای اخیر را نمی توان انقلاب نامید چرا که
اولا: در روی کار آمدن یک رژیم جدید و به اصطلاح وجود یک الرتناتیو وحدت اندیشه و خواست مشترک وجود ندارد.
ثانیا: تغییر در قوانین اساسی کشور پدید نیامده
و ثانیاً علی رغم جو سازهای زیاد هیچ اتحادی در اپوزیسیون های سیاسی برای دستیابی به یک رویکرد مشترک حاصل نشده است.
و در آخر باید مدنظر داشت انقلاب مجدد در ایران ، ملزم به وجود پارادایم های جدید است و با آن مفهوم کلاسیک انقلاب تفاوت هویتی دارد.در بهترین حالت می توان آن را با اعتراضات مهم جهانی مقایسه کرد (اگر حتی با آن هم قابل مقایسه باشد) همچون اعتراض کارگران انگلیس در قرن نوزدهم میلادی که به چارتیسم معروف شد و بسیاری از ادوات و ابزارآلات صنعتی و کارخانه‌های تولید را خراب کردند و بر علیه قوانین ستمگرانه سرمایه آی آن دوران اعتراض کردند که نهایتا باعث پدید آمدن اولین اتحادیه کارگری در انگلستان شد. یا خیزش مردم و کارگران صنعتی و کشاورز در غرب آمریکا بر علیه ساعت کاری زیاد با دستمزد کم که به اتحاد تمام کارگران منجر شد و خواستار هشت ساعت کار با حقوق ثابت مناسب بودند که از دل آن روز جهانی کارگر بپا خواست. و اتفاقات مشابه که می تواند الگوی مناسبی حتی در زمینه اعتراض به ما ارائه دهد. پس اینکه آن را یک انقلاب فمینیستی به طور خاص یا وجود هر انقلابی به طور عام مقایسه کنیم یا توهین به شعور مخاطبان کردیم که از نا آگاهی آنها سو استفاده شده یا شیادی و شارلاتنیسم رسانه آی است تا با تحریک مردم آن را انقلاب جلوه دهند.
نتیجه‌گیری:
تنها با لفاظی و بازی با کلمات نمی توان چیز ی که به راستی محقق نشده را به گونه ای نشان دهیم که گویی پدید آمده و در حال وقوع است. رخدادهای اخیر اعتراضاتی است که ابتدا از جنس فمینیستی نبود اما به تدریج رنگ و بوی زنانه گرفت و حتی در تحقق اهداف که برای این مردم مبارزه با حجاب اجباری را انقلاب تصور می‌کنند هنوز به هیچ غایتی نرسیده ایم. بنابراین لازم است توجه داشت که چنین اتفاق و اتفاقات مشابه تنها با جو سازی رسانه ای پدید آمده و ممکن است روزی هم از بین برود و در صورت فروکش کردن چنین شرایطی، ما شاهد محدودیت و بسته تر و خفقان تر شدن محیط سیاسی، اجتماعی ایران خواهیم شد.
۱-تغییرات اجتماعی؛گی روشه؛دکتر منصور وثوقی؛صفحه ۲۲۴
۲-فرهنگ اندیشه سیاسی؛خشایار دیهیمی؛نشر نی؛صفحه 2
انتهای پیام