بازار هم راه خود را در پیش گرفته است؛ بدون اینکه نظارتی به خود گیرد و بدون اینکه نسبت به سکوتهای خبری سازمانهای نظارتی و حامی حقوق مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، واکنشی نشان دهد. همه چیز دست به دست هم داده است تا شاید هم بازار به رونق افتد و هم بازار در رکود غرق شود. تیغی دو لبه که این روزها بدجوری به جان بازار افتاده است اما هر چقدر که پیش میرود، ریشههای رکود در بازار عمیقتر میشود و زمان هم که میگذرد، مردم نه تنها برای خرید مشتاق نمیشوند بلکه تقاضایشان فروکش میکند، بنابراین تا این جای کار یا حداقل تا دو هفته پیش، زور نخریدن بر تحریک تقاضا چربیده است.
بازار دارد طرحی نو در میاندازد...
حال اما بازار گویا به این نتیجه رسیده است که باید خود طرحی نو دراندازد؛ طرحی که شاید گرانفروشی کالاها و افزایش قیمت، محور اصلی آن باشد. مدتها بود که البته گزارشهای آماری بانک مرکزی هم حکایت از این می کرد که قرار نیست اتفاق خاصی در بازار بیفتد؛ اتفاقی که شاید محور اصلی تحریک تقاضا باشد و به دلیل تقاضایی که در بازار بوجود آید، قیمت کالایی جابهجا شود. برخی کالاها حتی بیش از یکسالی بود که قیمتشان تغییری پیدا نکرده بود و همیشه، در فهرست گرانی و ارزانی بانک مرکزی، جایگاهی ثابت داشتند و چندان نوسانی را تجربه نمیکردند که بخواهد برای مردم جریان ساز شود.
حال اما گزارش اخیر بانک مرکزی، حرفهای زیادی برای گفتن دارد؛ حرفهایی که ناشی از گرانی برخی کالاها است و این را گوشزد میکند که شاید پشت پرده، توافقاتی برای افزایش قیمت میان دولت و تولیدکنندگان صورت گرفته باشد. شاید هم تولیدکنندگان به این نتیجه رسیدهاند که باید گرانتر بفروشند تا حتی اگر یک کالا هم فروختند، دستکم با حداقل سود نباشد.
در این میان البته برخی از فعالان بازار کالاها هم استراتژیهای دیگری در این رابطه مطرح میکنند و بر این باورند که اگر کالایی اندکی گران شود، مردم از ترس گرانتر شدن آن هم که شده، به بازار مراجعه میکنند و کالای مورد نیاز خود را میخرند. البته این فقط یک تئوری است که از سوی برخی فعالان بازار مطرح میشود و به نظر میرسد اگر بازرسی و نظارت در بازار قوی نباشد، میتواند جهشهای قیمتی یکباره را هم رقم زند.
بانک مرکزی گزارش هفتگی متوسط قیمت خرده فروشی 11 گروه مواد خوراکی در تهران را برای هفته منتهی به هشتم آبان ماه 94 اعلام کرده که بر این اساس، نرخ پنج گروه مواد خوراکی افزایش و قیمت یک گروه کاهش یافت و نرخ پنج گروه دیگر ثابت ماند.
روایت رسمی دولت از تحرکات گرانی بازار
گزارش بانک مرکزی در هفتهای که گذشت، روایتی نسبتا متفاوت بود. در حالی که نرخ لبنیات، گوشت قرمز، قندو شکر، چای و روغن نباتی در هفته یادشده ثابت بود اما قیمت تخممرغ، برنج، حبوبات، میوهها و سبزیهای تازه با افزایش قیمت نسبت به هفته گذشته مواجه بودند.
در گزارشهایی که کارشناسان بانک مرکزی از سطح بازار دریافت کردهاند، تخممرغ شانهای 9500 تومان به فروش میرفت، برنج وارداتی غیرتایلندی افزایش قیمت را تجربه کرد و البته قیمت انواع برنجهای داخلی درجه یک و دو هم با افزایش مواجه بود، همچنین میوه فروشی های سطح شهر اقلام میوه و سبزی تازه را عرضه می کردند که در گروه میوه های تازه، قیمت پرتقال، نارنگی، خیار و سایر میوه ها به غیر از سیب زرد، لیموشیرین و کیوی این وضعیت را نداشتند.
اما همین گزارش بانک مرکزی نرخ لبنیات 5.5 درصد، برنج 8.8 درصد، حبوبات 24.2 درصد، سبزی های تازه 1.9 درصد، گوشت قرمز 5.7 درصد، گوشت مرغ 8.2 درصد، قند و شکر 9.2 درصد و روغن نباتی 0.7 درصد نسبت به همین مدت در سال گذشته، افزایش یافت.
البته تازهترین گزارش مرکز آمار برآوردی دارد که نشان میدهد متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار شهری 234 میلیون و 865 هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل 14 درصد افزایش نشان می دهد. بر همین اساس، از کل هزینه سالانه خانوار شهری 58 میلیون و 126 هزار ریال با سهم 24.7 درصد مربوط به هزینه های خوراکی و دخانی و 176 میلیون و 739 هزار ریال با سهم 75.3 درصد مربوط به هزینه های غیر خوراکی بوده است. در بین هزینه های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با 21.6 درصد مربوط به هزینه گوشت و در بین هزینه های غیر خوراکی بیشترین سهم با 44.4 درصد مربوط به مسکن بوده است.
همچنین متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری 24 میلیون و 131 هزار تومان بوده است که نسبت به سال قبل، 18 درصد افزایش داشته است. منابع تامین درآمد خانوارهای شهری نشان می دهد که 32.3 درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 16.3 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیر کشاورزی و 51.4 درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تامین شده است.
آخرین وضعیت قیمت کالاها در بازار آزاد
بررسی های میدانی خبرنگار مهر حکایت از آن دارد که قیمت کالاها در فروشگاههای زنجیرهای و مغازههای سطح شهر، با اندکی تغییرات نسبت به هفتههای گذشته، افزایشی هم بوده است. البته این افزایش بیشتر از میزان افزایشی است که گزارشهای رسمی بانک مرکزی نشان میدهد.
گوشت قرمز
قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز گوساله ممتاز 35490 تومان، گردن گوساله ممتاز 31هزار و 200 تومان، چرخکرده گوساله ممتاز 29 هزار و 200 تومان، ران ممتاز یک کیلویی گوساله 38 هزار و 100 تومان، آبگوشتی یک کیلویی گوسفندی ممتاز 26 هزار و 900 تومان، ماهیچه پلویی گوسفندی 36 هزار تومان، فیله گوسفندی ممتاز یک کیلویی 60 هزار و 200 تومان و ران گوسفندی ممتاز یک کیلویی 38 هزار و 700 تومان است.
گوشت مرغ
قیمت هر کیلوگرم ران و سینه مرغ بدون پوست 1800 گرمی 17 هزار و 400 تومان، سینه مرغ بدون پوست 1800 گرمی 18 هزار و 400 تومان، مغز ران 1800 گرمی 19 هزار و 100 تومان، فیله مرغ ساده 900 گرمی 14هزار و 700 تومان و جوجه بدون استخوان 12 هزار و 900 تومان است.
تخم مرغ
تخم مرغ 9 عددی 4170 تومان، تخم مرغ 9 عددی امگا3 نیز 4200 تومان، تخم مرغ 15 عددی 6950 تومان، تخم مرغ 24 عددی 9هزار تومان و تخم مرغ 30 عددی 10 هزار و 800 تومان است، همچنین قیمت تخم مرغ 6 عددی نیز 2780 تومان است.
لبنیات
قیمت پنیر یواف 100 گرمی 1100 تومان، پنیر خامه ای 100 گرمی 1200 تومان، پنیرفتا 300 گرمی 3600 تومان، پنیر پروسس آمل 400 گرمی 5000 تومان، یک بطری شیر 900گرمی 2300 تومان، شیر بطری امگا3 نیز 2520 تومان، شیر کمچرب 942 سیسی 1740 تومان، ماست 1500 گرمی پروبیوتیک 4080 تومان، ماست 2 کیلویی دبه 7000 تومان و ماست لیوانی پرچرب 1170 تومان است.
برنج
برنج پرمحصول 10 کیلویی 72هزار تومان، برنج طارم 5 کیلویی 47هزار و 500 تومان، برنج طارم معطر 10 کیلویی 80هزار و 750 تومان، برنج شیرودی 5 کیلویی 37هزار و 500 تومان، برنج طارم دمسیاه 5 کیلویی 47هزار و 500 تومان، برنج علی کاظمی 10 کیلویی 79هزار تومان، برنج هاشمی 5 کیلویی 46هزار و 200 تومان و برنج هندی سوپرباسماتی 48 هزار و 450تومان است.
روغن
روغن مایع 1350 گرمی 7410 تومان، روغن جامد 3800 گرمی 22هزار و 500 تومان، روغن سبوس برنج 2لیتری 45هزار و 500 تومان، روغن مایع 810 گرمی 4900 تومان، روغن مایع کانولا 810 گرمی 4900 تومان، روغن کنجد 500 گرمی 8800 تومان و روغن کتان 500 گرمی 19 هزار و 500 تومان است.
حبوبات
هر بسته نخود 900 گرمی 5800 تومان، هر بسته 900 گرمی لوبیا چیتی 13 هزار و 890 تومان، لپه 900 گرمی 7700 تومان، عدس 900 گرمی 9500 تومان، لوبیا قرمز 11 هزار و 950 تومان، لوبیا جگری 900 گرمی 7500 تومان و لپه باقلا سبز 10 هزار و 950 تومان است.
قند و شکر، ماکارانی
قیمت هر بسته شکر 4.5 کیلوگرمی 14هزار و 800 تومان، قند شکسته 700 گرمی 3200 تومان، شکر 900 گرمی 2400 تومان، ماکارانی فرمی آشیانه ای 3500 تومان، ماکارانی 500 گرمی فرمی 2100 تومان، اسپاگتی 700 گرمی 2700 تومان و اسپاگتی غنی شده 900گرمی 3700 تومان است.
حال اگر سبد مصرفی یک خانوار 4 نفره در هر ماه را شامل 4 کیلوگرم گوشت قرمز، 8 کیلوگرم گوشت مرغ، 8 عدد ماکارانی، دو بسته شکر 900 گرمی، دو بسته قند 700 گرمی، 20 بطری شیر، 5 کیلوگرم برنج ایرانی، یک روغن جامد 4.5 کیلوگرمی، دو شانه تخم مرغ، نصف بسته نخود، نصف بسته لوبیا قرمز، نصف بسته لوبیا چیتی، نصف بسته عدس، دو دبه ماست 2 کیلوگرمی در نظر بگیریم، قیمت یک سبد خانوار برای یک ماه این خانوار، حداقل 330 هزار تومان میشود. البته هزینه سبد مصرفی با افزوده شدن نان، پنیر، خامه ، خرما و میوه میتواند بیشتر از این هم شود.