مراسم جالب و متفاوت شیرازی‌ها در شب یلدا

 آداب و رسوم شب یلدا در شیراز

یلدا برای ما ایرانیان همیشه نماد اولین شبی است که دانه‌های برف زمین را سفید پوش می‌کند و پیراهن زیبای زمستان را بر پهنه‌ی زمین می‌گستراند.

در تمام شهر‌های ایران همه خانواده‌ها از قدیم یلدا را دور هم جمع می‌شدند و به شب زنده داری و شب نشنیی می‌گذراندند. برای هم فال حافظ می‌گرفتند و ندای خوشبختی را برای یکدیگر سر می‌دادند، از قاچ‌های هندوانه برای هم تعارف می‌کردند و از انار شیرین و خوشمزه در سبد میوه‌ی خود قرار می‌دادند.

شیرازی‌ها هم، چون سایر هموطنانمان این شب را گرامی می‌دارند و برای پذیرایی از مهمانان یلدایی سفره‌ای زیبا و رنگین پهن می‌کنند سفره‌ای که در آن آجیل مشکل گشا، خرما و انجیر، کشمش، چند شاخه گل هندوانه و انار آینه و قاب عکسی که مزین به عکس حضرت علی (ع) می‌باشد و با غذای خوشمزه‌ی هویج پلو هم به استقبال شام می‌روند.

معتدل کردن طبع با خوراکی‌های شب یلدا در شیراز

شیرازی‌ها اعتقاد دارند که همه‌ی مردم یا دارای طبع گرم هستند یا طبع سرد و با توجه به نوع مزاجشان اگر گرم مزاج باشند در شب یلدا از خنکی‌ها مانند هندوانه می‌خورند تا مزاحشان برگردد و طبعشان سرد گردد و آن‌هایی که طبعشان سرد است در شب یلدا باید گرمی بخورند از قبیل خرما، رنگینک، انجیر و ارده شیره تا مزاج آن‌ها نیز برگردد.

شب یلدا شبی برای با هم بودن است شبی که در آن خاطرات گذشته را مرور می‌کنند، بگو بخند می‌کنند، شوخی و خنده می‌کنند برای هم حافظ می‌خوانند و گاهگداری هم تفآلی هم به حافظ می‌زنند تا اولین شب زمستان را با لبخند شرو ع کنند.

شب چله و تقسیم بندی آن در شیراز

اولین شب زمستان را بلندترین شب یعنی یلدا می‌نامند. خانواده‌ها تنها برای چند ثانیه با هم بودن گرد هم می‌آیند تا از کنار هم بودن حتی برای دقایقی اندک لذت ببرند و زمان را غنمیت می‌شمارند تا قدر یکدیگر را برای چند ثانیه بیشتر بدانند. شب یلدا در نزد شیرازی‌ها به شب چله معروف است. در این شب که عنوان بلندترین شب را به خود اختصاص داده شیرازی‌ها برنامه‌ی خاصی را ترتیب می‌دهند.

شیرازی‌ها اینگونه به پیشواز زمستان می‌روند و از یک دی ماه تا دهم ماه بهمن را چله بزرگ می‌نامند و از دهم ماه بهمن تا اول ماه اسفند را چله‌ی کوچک و از اول اسفند تا آخر ماه اسفند را چله‌ی پیرزن می‌نامند و همینطور چهار روز آخر چله‌ی بزرگ و چهار روز اول چله‌ی کوچک را (چهار چهار) می‌گویند که بالاترین درجه‌ی سرما را در این هشت روز تجربه می‌کنیم.

خوراکی‌های مخصوص شب یلدا در شیراز

بیشترین خوراکی شب یلدا که رایج‌تر نیز می‌باشد، آجیل شیرین است که ترکیبی از قصبک، نخود چی، کشمش، توت خشک، مویز، انجیر، مغز بادام، مغز گردو، شکر پنیر، خرک، برنجک، برگه هلو می‌باشد و همچنین میوه‌هایی که در فصل زمستان وجود دارد نیز جزو خوراکی‌های شب یلدا محسوب می‌گردند.

هندوانه نیز جای خود دارد چرا که خوردن آن در بین همه‌ی خانواده در این شب رایج است و در شب یلدای شیرازی‌ها نیز هندوانه حرفی برای گفتن دارد.

فال کلوک در شیراز

شیرازی‌ها نیز همانند سایر اقوام کشورمان دارای آداب و رسوم خاصی هستند.

در شب چله بعضی از خانواده فال کلوک میگیرند کلوک کوزه‌های دهان گشادی است که روغن شیره، رب انار و یا ترشی در آن می‌ریزند و روی کوزه را با لعابی سبز می‌پوشانند.

فال کلوک مخصوص بانوان است. مرسوم است که کلوکی به مجلس می‌آورند و هر کدام از خانم‌ها علامت یا نشانه‌ای در کلوک می‌اندازد و بعد دختر بچه‌ای جلو آمده و دست در کلوک می‌کند و یکی از نشانه‌های داخل کلوک را در آورده و به دیگران نشان می‌دهد و بعد زنی ترانه محلی می‌خواند و هر شخصی از ترانه‌ی مخصوص به خود به نتیجه‌ای می‌رسد البته به جای ترانه از اشعار ناب حافظ هم می‌خوانند:

خوشا امشو که مهمون شمایم

کبوتر وار در بوم شمایم

ترشرویی مکن بر روی مهمون

خدا دوند که فردا شو کجایم