آیین نامه حذف کیسه‌های پلاستیکی تا ۵ سال آینده

به گزارش معاصر به نقل از ایرنا,فقط یک زمین داریم، جمله آشنایی است که بارها و بارها آنرا شنیده ایم، معنی آن این است که مراقب زمین باشیم چون حیات ما به آن وابسته است، در واقع نابودی زمین موجب از بین رفتن بشر خواهد شد و ادامه این روند نسل بشر را با خطر مواجه خواهد کرد، بنابراین عواقب بی توجهی و حتی کم توجهی به این مساله می تواند غیرقابل جبران باشد، انسان همگام با توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن همواره مواد آلاینده بسیاری را وارد طبیعت کرده و امان جنگل ها، رودخانه ها، دشت ها و هوا را بریده است، غافل از اینکه دود تمام اینها در نهایت به چشم خودش می رود.

یکی از این مواد آلاینده ساخته دست بشر که ماندگاری زیادی هم در طبیعت دارد پلاستیک است، در واقع کیسه های پلاستیکی امروزه به جزء لاینفک از زندگی بشر تبدیل شده اند، در کوچه و بازار کمتر فردی را می بینید که هنگام مراجعه به منزل کیسه پلاستیکی در دستش نباشد، یا حتما هنگام مسافرت در بیرون از شهر حجم زیادی پلاستیک را دیده اید که رقص کنان بر شاخه ها و بوته ها هشدار می دهند که من برای طبیعت مضر هستم، مرا به حال خود رها نکنید، شاید زمانی که پلاستیک وارد زندگی به اصطلاح مدرن بشر شد کسی فکر نمی کرد که روزی به معضلی برای محیط زیست تبدیل شود، اما به مرور زمان و با گسترش مصرف، دولت ها به این نتیجه رسیدند که باید برای این مساله فکری بکنند تا پلاستیک کمتری مصرف و وارد طبیعت شود.

بر این اساس قوانین مختلفی را برای محدود کردن مصرف پلاستیک تصویب کردند و در برخی کشورها از جمله فرانسه، اتریش، ایتالیا و آلمان استفاده از کیسه های پلاستیکی ممنوع شد و حتی کشورهایی مانند کانادا، کنیا، رواندا، تایوان و مراکش نیز در این زمینه عملکرد خوبی داشتند، اما وضعیت ایران چندان خوب نیست با اینکه بر اساس آمار جزو ۲۰ کشور اول دنیا در تولید و مصرف کیسه های پلاستیکی هستیم اما در عمل اقدام چندان مفیدی در راستای کاهش مصرف پلاستیک صورت نگرفته است این در حالی است که متوسط عمر مفید هر کیسه پلاستیکی در ایران فقط ۱۲ دقیقه است یعنی فقط از مغازه تا منزل دوام دارد و بعد از آن وارد سطل زباله می شود، زمانی هم که وارد طبیعت می شود بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ سال ماندگاری دارد که در این مدت با ریزترشدن ذرات وارد منابع آبی و خاکی شده و در نهایت موجب آلوده شدن این منابع و زمین می شود.

با توجه به اهمیت موضوع، دنیا به این فکر افتاد که یک روز را به نام روز زمین پاک نامگذاری کند تا در این روز یک سری اقدامات در راستای اهمیت حفظ زمین و منابع طبیعی مطرح شود که باعث می شود آحاد مردم به مشارکت در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی تشویق شوند، بنابراین ۲۲ آوریل مصادف با ۲ اردیبهشت ماه روز جهانی زمین پاک نامگذاری شد، تاریخچه نامگذاری آن به سال ۱۹۷۰ بر می گردد، در واقع در سال ۱۹۶۹ مشکل نشت نفت در یکی از ایالت های امریکا رخ داد و مشکلات محیط زیستی زیادی به بار آورد بر این اساس در سال ۱۹۷۰ این موضوع مطرح و روز ۲۲ آوریل به نام روز جهانی زمین پاک نامگذاری شد، بعد از آن هر سال برای این روز یک شعار در نظر گرفته می شد که شعار امسال در سیاره ما سرمایه گذاری کنید ( Invest in Our Planet ) تعیین شده است.

البته در ایران یک هفته را به عنوان هفته زمین پاک نامگذاری می کنند و شعار ملی هم برای این هفته تعیین می کنند که شعار ملی امسال سرمایه گذاری در زمین ، توسعه بازیافت و بهره وری سبز تعیین شده است، مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: هفته زمین پاک از ۲ تا ۷ اردیبهشت ماه تعیین شده اما روز جهانی آن ۲ اردیبهشت ماه یعنی ۲۲ آوریل است.

مهدی خادم ثامنی افزود: این یک رویداد جهانی است و با توجه به شرایط محیط زیستی دنیا یک شعار برای این روز در نظر گرفته می شود که شعار جهانی امسال با شعار سال گذشته یکسان است که سرمایه گذاری در زمین تعیین شده است، در این روز سعی می شود تا با اجرای برنامه های فرهنگی، مردم به مشارکت در حفظ محیط زیست و منابع طبیعی تشویق شوند.

وی اظهار داشت: در کشور هم به صورت جداگانه برای هفته زمین پاک یک شعار ملی تعیین می شود که امسال سرمایه گذاری در زمین ، توسعه بازیافت و بهره وری سبز در نظر گرفته شده و تلاش می کنیم در این هفته به معضلات اصلی که موجب آلوده شدن زمین می شوند بپردازیم که امسال در نظر داریم تکلیف آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی و دستورالعمل های آنرا مشخص کنیم.

وی ادامه داد: بحث بازیافت به ویژه در حوزه مدیریت پسماند از اهمیت زیادی برخوردار است، صرفه جویی در مصرف منابع طبیعی اشتغالزایی را به همراه دارد و موجب حفظ منابع اقتصادی می شود، علاوه بر این کاهش مراکز دفن را هم خواهیم داشت که با انجام بازیافت این امر محقق خواهد شد.

خادم ثامنی افزود: همواره موضوعی که در بحث بازیافت مطرح می شود صرفه جویی در مصرف آب است، برای هر تن کاغذ از چوب حدود ۴۰۰ تا ۴۴۰ هزار لیتر آب مصرف می شود که اگر وارد صنایع بازیافت شود برای همین یک تن کاغذ کمتر از ۲ هزار لیتر آب مصرف می شود در واقع با توسعه بازیافت بحث پسماند را از تهدید به فرصت تبدیل می کنیم بر این اساس در تلاشیم تا در سال ۱۴۰۲ بتوانیم بیشتر در زمینه بازیافت کار کنیم.

وی گفت: دستورالعمل های هفته زمین پاک به ادارات کل محیط زیست استان ها ابلاغ و از مدیران استانی خواسته شد تا زنگ زمین پاک را در مدارس به صدا درآورند و دانش آموزان بتوانند با موضوع زمین پاک بیشتر آشنا شوند، افتتاح تعدادی پروژه های محیط زیستی، ابلاغ اجرای مسیر سبز - ایران پاک به استان ها و استفاده از ظرفیت خانه های محیط زیست که ۱۴۰۰ خانه در سراسر کشور است ، از دیگر برنامه های این هفته است.

وی تاکید کرد: در تلاشیم بحث قانون پسماند را در این هفته بیشتر مطرح کنیم بر این اساس برای تعیین تکلیف آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی و دستورالعمل های اجرایی آن نشستی خواهیم داشت، در اجرای این آیین نامه دستگاه های مختلف از جمله صدا و سیما، وزارتخانه های جهاد کشاورزی، کشور ، صمت، آموزش و پرورش، علوم تحقیقات و فناوری، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سازمان های حفاظت محیط زیست و استاندارد وظایف مشخصی دارند.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست افزود: آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی اواخر سال گذشته ابلاغ شد که موضوع کیسه های پلاستیکی در آن مطرح است، یکی از معضلاتی که در زمینه محیط زیست داریم بحث کیسه های پلاستیکی است مخصوصا کیسه هایی که ضخامتشان از ۲۵ میکرون کمتر است، چون جمع آوری این کیسه ها پرهزینه است و با کوچک ترین وزش باد در طبیعت رها می شوند و از طرفی مدت زمان استفاده از آنها بسیار کوتاه است از این رو قطعا بحث های محیط زیستی زیادی به همراه خواهند داشت.

وی اظهارداشت: در داخل آیین نامه انواع کیسه های پلاستیکی تعریف شده است، اینکه یک سری کیسه های زیست تخریب پذیر و یک سری کیسه های سازگار با محیط زیست داریم، کیسه های زیست تخریب پذیر حاوی مواد پلیمری اند که در یک بازه زمانی مشخص توسط میکروارگانیسم ها قابل تجزیه هستند این بازه زمانی بستگی به شرایط محیطی دارد که معمولا کمتر از یک سال طول می کشد و دوباره به محیط بر می گردد و محصول نهایی این فرایند تجزیه آب و دی اکسید کربن و مواد غیر مضر است، همچنین یک سری کیسه های سازگار با محیط زیست هستند مانند کاغذ و پارچه که منشاء زیستی دارند.

خادم ثامنی گفت: در ماده ۴ قانون مدیریت پسماند گفته شده که دستگاه های اجرایی باید تدابیری برای مدیریت پسماندها و تولید پسماند کمتری بیندیشند که در تعریف آیین نامه های آن دو بحث تشویقی در ماده های ۲ و ۳ دیده شده است، در آیین نامه ماده ۲ ذکر شده که وزارت صمت مکلف است تدبیری اتخاذ کند تا تولید کنندگان کیسه های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون از تاریخ ابلاغ این آیین نامه طی مدت ۵ سال، سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی خود را به کیسه های سازگار به محیط زیست و زیست تخریب پذیر اختصاص دهند.

آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی اواخر سال گذشته ابلاغ شد و مقرر شد سه ماه بعد از ابلاغ وزارت صمت با همکاری وزارت کشور شیوه نامه های مرتبط را تهیه و اجرا کنند.وی تاکید کرد: کیسه های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون یکی از مشکلات ما در این زمینه است که اگر این بند تا ۵ سال آینده اجرایی شود دیگر مشکلات این کیسه ها را در کشور نخواهیم داشت در ماده ۲ یک بند تشویقی هم گذاشته است، بر این اساس مقرر شده یک شیوه نامه تشویقی توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی، صمت و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی ابلاغ شود.

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بر اساس این تشویقی، صنایعی که سالانه ۲۰ درصد ظرفیت تولید پلاستیک شان را کاهش می دهند می توانند از آن استفاده کنند، البته در همین ماده ۴ قانون مدیریت پسماند، وزارت صمت با همکاری وزارت کشور موظف شدند که در راستای کاهش تولید پسماند، محدود کردن تولید، توزیع و مصرف کیسه های پلاستیکی سه ماه بعد از تاریخ ابلاغ این آیین نامه ، شیوه نامه های مرتبط را تهیه و اجرا کنند که در کارگروه ملی پسماند که قرار است در هفته زمین پاک برگزار شود به این ماده ۳ تاکید خواهیم کرد و بررسی می کنیم که وزارت صمت و کشور شیوه نامه هایی که پیش نویس آنها آماده شده را ارائه دهند.

وی ادامه داد: در ماده ۳ این آیین نامه سه ممنوعیت از جمله ممنوعیت توزیع رایگان کیسه های پلاستیکی البته به جز میوه فروشی ها، ممنوعیت توزیع کیسه های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون که البته قرار است تا پنج سال آینده به صفر برسد، همچنین ممنوعیت توزیع کیسه های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۶۰ میکرون در فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای امده که در کنار سیاست های تشویقی برای استفاده مشتریان از پلاستیک های سازگار با محیط زیست می تواند کارساز باشد.

خادم ثامنی گفت: بر اساس ماده ۳ آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی، باید به مدت سه ماه بعد از ابلاغ آن دستورالعمل ها و شیوه نامه های این آیین نامه تهیه شود ، از آنجا که این آیین نامه آبان ماه سال گذشته ابلاغ شد دستورالعمل ها باید اواخر اسفند پارسال و یا اوایل فروردین امسال تهیه می شد که در جلسه هفته زمین پاک، این مساله را از وزارت صمت به عنوان متولی این امر جویا خواهیم شد.

وی افزود: در راستای کاهش مصرف پلاستیک در کشور ، با شهرداری تهران هم صحبت کردیم تا در فروشگاه های زنجیره ای شهروند مشوقی ایجاد کنند تا مردم نسبت به استفاده از کیسه های زیست تخریب پذیر تشویق شوند از جمله اینکه پیشنهاد دادیم تا یک خط در نظر بگیرند تا افرادی که در خرید از کیسه های زیست تخریب پذیر استفاده می کنند بتوانند از آن استفاده کنند تا زمان کمتری را در صف صرف کنند یا اینکه این کیسه ها به صورت رایگان در اختیارشان قرار گیرد.

به گفته وی بر اساس ماده ۷ قانون مدیریت اجرایی، پسماند عادی بر عهده شهرداری ها، دهیاری ها و خارج از حوزه شهری بر عهده بخشداری ها است.

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست اظهارداشت: البته یکی از مشکلاتی که در زمینه کیسه های پلاستیکی زیست تجدید پذیر داریم این است که استانداردی برای آنها تعریف نشده که ماده ۶ این آیین نامه اجرایی، دستگاه های مسوول را با همکاری اتاق ایران و انجمن ملی صنایع پلیمر موظف کرده استانداردهایی را در خصوص کیسه های پلاستیکی زیست تخریب پذیر تدوین کنند که برای این منظور در حال هماهنگی با دانشگاه علم و صنعت، اتاق ایران و انجمن پلیمر هستیم تا بتوانیم استاندارد را در اولین فرصت تدوین کنیم و در مراجع ذیصلاح به تصویب شود.

9014