گام‌های تدریجی اما با تفکر روسیه به‌سوی فعالیت‌های نفتی کم‌کربن

به گزارش معاصر به نقل از هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، روسیه در حال برنامه‌ریزی برای اعزام یک هیئت عالی‌رتبه به کنفرانس اعضای کنوانسیون تغییر اقلیم (کاپ ۲۸) در دبی است. این هیئت مأموریت دارد نظام بازار کربن روسیه را تشریح و در صورت لزوم رفع تحریم‌ها برای حمایت از اجرای ابتکارات اقلیمی این کشور، استدلال‌های لازم را ارائه کند.

در همین زمینه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در نشست افتتاحیه هفته انرژی روسیه بار دیگر تأکید کرد که ترکیب کنونی انرژی روسیه شامل ۲۰ درصد هسته‌ای، نزدیک به ۲۰ درصد انرژی آبی، ۲ درصد انرژی‌های تجدیدپذیر و تقریباً ۴۳ درصد گاز طبیعی است و افزود که روسیه در مسیر متعادل انرژی سبز حرکت خواهد کرد.

پوتین تأکید کرد که موضع روسیه همیشه این بوده است که در مسیر گذار انرژی «متفکرانه» حرکت کند.

الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر این کشور هم در این نشست یادآور شد که مسکو می‌بیند که هیجان‌ها (درباره گذار انرژی) منطقی‌تر و رویکردهای گذار انرژی صحیح‌تر شده است.

وی افزود: مسکو از این ایده حمایت می‌کند که تغییرات در توازن انرژی جهان نباید مصنوعی بلکه باید تکاملی باشد.

دیگر مقام‌های روس حاضر در نشست نیز بر تعهدهای روسیه به سیاست کم‌کربن این کشور تأکید کردند. یوری استانکویچ، معاون کمیته انرژی دومای دولتی روسیه گفت که اگرچه دستور کار اقلیمی دیگر در میان ۱۰ موضوع اصلی موردبحث در مجلس دوما نیست، مسکو قصد ندارد اقدامی برای خروج از تعهدهای اقلیمی یا لغو توافق بین‌المللی در این زمینه مانند برخی توافق‌های بین‌المللی پس از شروع تنش در اوکراین انجام دهد.

در عین‌ حال استانکویچ یادآور شد که دولت روسیه هنوز برنامه‌ای برای اجرای راهبرد توسعه کم‌کربن تا سال ۲۰۵۰ که در سال ۲۰۲۱ در دوما تصویب شد، اتخاذ نکرده است.

پروژه‌های اقلیمی در حال انجام در روسیه کدام است؟

یکی از حوزه‌هایی که مسکو معتقد است به پیشرفت‌هایی دست‌ یافته، اجرای به‌اصطلاح پروژه‌های داوطلبانه اقلیمی و آغاز طرح‌های بازار کربن است.

به گفته ایرینا پترونینا، مدیر بخش رقابت، کارآیی انرژی و محیط‌ زیست در وزارت توسعه اقتصادی روسیه، دولت قوانین و زیرساخت‌های لازم را برای اجرای پروژه‌های بازار داوطلبانه کربن به‌طور کامل ایجاد کرده است.

این کشور ضمن تعیین معیارهایی برای چنین پروژه‌هایی، سازوکار تأییدکننده ملی، نظام استانداردهای ملی اقلیمی و اپراتور ملی ثبت کربن را راه‌اندازی کرده است. اخیراً هم دولت روسیه به‌منظور جذب منابع مالی جدید، اجازه مشارکت نهادهای خارجی در اپراتور ملی ثبت کربن را صادر کرده است.

الکسی کوالپین، مدیرکل آژانس انرژی وزارت انرژی روسیه، در نشست هفته انرژی روسیه گفت که اپراتور ملی ثبت کربن روسیه (Kontur) قبلاً هفت پروژه اقلیمی را ثبت کرده است که چهار مورد از آنها در مجتمع سوخت و انرژی هستند. حدود ۸۴ هزار واحد گواهی انتشار کربن اکنون صادر شده است، در حالی‌ که برنامه‌ریزی‌ شده است ۲.۵ میلیون واحد گواهی کربن دیگر صادر شود. با این‌ حال، تاکنون تنها ۲۰ واحد گواهی انتشار کربن، تولیدشده ازسوی شرکت محلی DalEnergoInvest، در بورس کالای ملی روسیه که بخشی از بورس مسکو است، فروخته شده است. کوالپین گفت که مشکل کمبود تقاضای داخلی برای گواهی‌های کربن از مسائلی است که اگر مسکو قصد دارد به توسعه بازار کربن خود ادامه دهد، باید برطرف شود.

روسیه همچنین با پروژه آزمایشی در منطقه ساخالین که سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد، برای دستیابی به خالص انتشار صفر کربن در منطقه تا سال ۲۰۲۵ و توسعه نظام تجارت انتشار یا گواهی کربن، مشابه نظام سقف و تجارت (Trade & Cap)، تلاش می‌کند.

میلنا میلیچ، نماینده ویژه اقلیم فرماندار ساخالین گفت که حدود ۵۰ شرکت محلی پیش‌تر گزارش‌های تأییدشده انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را ارائه کرده‌اند. در راستای اجرای طرح آزمایش ساخالین، ۳۵ شرکت تا اول اکتبر ۲۰۲۳ سهمیه اختصاصی انتشار دریافت کردند.

شرکت‌هایی که از سهمیه خود فراتر روند، می‌توانند واحدهای کسری انتشار کربن خود را از پروژه‌های اقلیمی خریداری کنند، یا برای هر تن اضافه انتشار معادل دی‌اکسیدکربن، ۱۰۰۰ روبل (۱۰.۵۵ دلار) به‌عنوان جریمه بپردازند. در صورت عدم استفاده کامل شرکتی از سهمیه خود، گواهی انتشار کربن برای آن شرکت صادر و توسط اپراتور ملی (Kontur) ثبت می‌شود.

با وجود این اقدام‌ها و پیشرفت‌ها، کارشناسان در هفته انرژی روسیه گفتند که ارتقای نظام و سازوکارهای تجارت ملی کربن روسیه در سطح بین‌المللی ضروری است. توضیح موضع روسیه درباره پروژه‌های اقلیمی و ابتکارهای بازار کربن در مجامع بین‌المللی می‌تواند راه را برای همکاری حتی در سطوحی که با تحریم‌های غرب مسدود شده است، باز کند.

کارشناسان معتقدند نیاز به لغو تحریم‌ها برای طرح‌های اقلیمی یکی از نکاتی است که مذاکره‌کنندگان روسیه در کاپ ۲۸ مطرح خواهند کرد.