رفع چالش‌های نفت با تکیه بر پژوهش و فناوری در پروژه‌های تولید بار اول

 

 

به گزارش معاصر، مهدی توکلی در حاشیه بازید مدیر و مسئولان پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، مدیر پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت و رئیس و کارشناسان پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران طی سه روز حضور در منطقه عملیاتی خارک و بازدید از تأسیسات و زیرساخت‌های شرکت نفت فلات قاره ایران و پایانه‌های نفتی جزیره خارک، با تشکر از مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران و تیم کارشناسی همراه، همچنین مدیر پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران و تولید بار اول، در تشریح اهداف حضور تیم پژوهش و فناوری نفت در جزیره خارک افزود: حدود ۲۰ طرح مطالعاتی و اطلاعاتی (RFP) ازسوی همکاران شرکت نفت فلات قاره منطقه عملیاتی خارک به اداره پژوهش و فناوری ارائه و ازسوی مدیریت‌های مختلف بررسی شد.

وی ادامه داد: نشست‌های تیم مدیران و کارشناسان پژوهش و فناوری و پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران در منطقه خارک به‌منظور بررسی میدانی طرح‌های مطالعاتی، فناورانه و ساخت داخل و گفت‌گوی مستقیم با ارائه‌کنندگان طرح‌ها انجام شد که همه مسائل طی سه روز و در قالب چهار جلسه کارشناسی و مدیریتی به همراه بازدید میدانی از کارخانه‌ها و تأسیسات خشکی و عملیات حفاری در دریا و تولید ارزیابی و تحلیل شد.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت فلات قاره ایران تأکید کرد: محورهای اساسی نشست‌های رفع چالش‌ها و نگرانی‌های همکاران و تطبیق موضوعات پیشنهادی قابل اجرا در پروژه‌های سرمایه‌ای و جاری با معیارهای فناورانه در حوزه تولید بار اول و پژوهش و فناوری بود که با حضور در منطقه عملیاتی خارک موفق شدیم متناسب با همه محورهای پیشنهادی از تأسیسات و زیرساخت‌های شرکت نفت فلات قاره در جزیره خارک شامل عملیات حفاری، استخراج و تولید، انتقال، فرآورش و صادرات بازدید کنیم. حتی لازم شد بازدیدی از پایانه‌های نفتی داشته باشیم که در این بازدید فی‌البداهه موضوعاتی از سوی همکاران مطرح و در نشست پایانی این مسائل بررسی شد.

توکلی در پایان بیان کرد: سرانجام دقت و تلاش ما در حوزه عملیاتی مرهون زحماتی است که دوستان ما در این حوزه دارند و اینکه تبلور کارها در همه حوزه‌های مختلف به ثمر خواهد نشست. تولید نفت و گاز موقعی عزتمند خواهد شد که ما با درایت و هوشمندی کامل بتوانیم از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم. امروزه گره‌گشایی از چالش‌ها مسیری جز تکیه بر پژوهش، فناوری، تحول ساختارها و پروژه‌های تولید بار اول نخواهد داشت و در این راستا مناطق عملیاتی از همه ظرفیتی که در اختیار پژوهش و فناوری است استفاده کنند. در پایان خدا را شاکرم که همکاران و مدیران بسیار خوبی در مناطق دارم و لازم می‌دانم از مدیریت منطقه خارک و همه کسانی که با دقت و ظرافت زحمت برنامه‌ریزی جلسات و بازدیدها را به‌عهده داشتند تشکر کنم.

سرانجام جمیع نظرها و پیشنهادهای همکاران به‌عنوان پروژه‌های پژوهشی و پروژه‌های تولید بار اول ارزیابی و در قالب صورت‌جلسه بازدید از خارک تدوین شد که انتظار می‌رود پس از تصویب نهایی با جدیت از سوی ستاد شرکت نفت فلات قاره و منطقه عملیاتی خارک تا حصول نتیجه و رفع مشکلات پیگیری شود.

خود را کاملاً موظف به حمایت از تولید می‌دانیم

مهدیا مطهری، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران نیز در حاشیه برگزاری نشست‌های کارشناسی مسئولان و کارشناسان پژوهش و فناوری نفت با مسئولان و کارشناسان منطقه عملیاتی خارک گفت: واقعیت این است که در حوزه پژوهش و فناوری و ساخت کالا و تجهیزات نفت یک ارتباط عمودی و یک ارتباط افقی وجود دارد که این جلسات و بازدیدها با هدف تسهیل در ارتباط عمودی بین ستاد شرکت ملی نفت و ستاد فلات قاره در تهران از یک سو و از سوی دیگر مسئولان و کارشناسان مناطق عملیاتی به‌عنوان متولی این موضوعات برنامه‌ریزی شد تا بتوانند از نزدیک یکدیگر را ببینند و موضوعات را بررسی کنند.

وی با بیان اینکه یکی از اتفاق‌های جالب حضور گروه پژوهش و فناوری نفت این بود که شاهد تقویت ارتباطات افقی هم بودیم، افزود: یعنی بعضاً موضوعاتی از قبل مطرح شده بود که شاید متقاضی آن یک تخصص خاص در منطقه خارک بود، اما با ابتکاری که مدیر منطقه به خرج داد و همه تخصص‌ها را جمع کرد، باعث شد همه مسائل و مشکلاتی که در حوزه‌های مربوطه وجود دارد حتی از دید تخصص‌های مختلف به اصطلاح بررسی شود که افزون بر ارتباط عمودی شاهد شکل‌گیری ارتباط افقی هم بودیم.

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: به‌عنوان شرکت ملی نفت ایران وظیفه‌ای در قبال جامعه دانش‌بنیانی کشور داریم و عمده‌ترین آن ایجاد تقاضاهای دانش‌بنیان است. به عبارتی، مسائل، چالش‌ها و مشکلاتی که داریم به جامعه نخبگانی کشور در حوزه سازنده‌های کالا و مواد و تجهیزات، در حوزه‌های طراحی، سامانه‌ها و ... ارائه دهیم و با شکل‌دهی به این بازار باعث رونق حجم اقتصاد دانش‌بنیان از کل اقتصاد کشور شویم.

مطهری گفت: برنده این بازی هم هر دو طرف هستند. هم مشکلات حوزه عملیات به‌خوبی شناسایی می‌شود و به‌دنبال آن با شناسایی خوب مسئله باعث حل خوب آن هم خواهیم بود و در کنار این موضوع باعث رونق بازار اشتغال دانش‌بنیان برای زیست‌بوم فناوری کشور خواهد شد.

وی در پاسخ به پرسشی درباره ارتباط صنعت نفت با شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها بیان کرد: سخنگوی هیئت دولت اعلام کرد که مجموعه وزارت نفت رتبه اول را در حمایت از جامعه نخبگانی کشور و پروژه‌های ساخت و فناوری داشته، همچنین طی گزارشی که معاون علمی، فناوری و اقتصادی رئیس‌جمهوری در نشست هیئت دولت ارائه کرد، این موضوع تأیید شد. این گزارش‌ها نشان می‌دهد در مجموعه وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران توانسته با بیشترین سهم و رتبه اول حمایت از دانش‌بنیان‌ها را به خود اختصاص دهد.

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران تأکید کرد: با وجود همه این افتخارات، ما به این حد هم قانع نیستیم و افق‌های بسیار بزرگ‌تری را مدنظر داریم که نمونه آن می‌توان به امضای موافقت‌نامه بین شرکت ملی نفت ایران و معاون علمی، فناوری و اقتصادی رئیس‌جمهوری اشاره کرد که قرار شده طی آن ۱۵ میدان نفتی و گازی کشور دیجیتال شوند. معتقدیم این مهم می‌تواند یک بازار تحولی و بزرگ دانشی برای همه بازیگران زیست‌بوم رقم بزند.

مطهری ادامه داد: در گذشته نیز درخواست‌های قابل‌توجهی از دانشگاه‌ها داشتیم که قراردادهای جاری ما است و بر اساس اطلاعاتی که از وزارت علوم داریم در ارتباط با آن وزارتخانه هم به‌طور خاص شرکت ملی نفت ایران با بیشترین حجم قرارداد رتبه یک را دارد. معتقدیم پژوهش باید کاملاً منطبق بر نیاز باشد، به عبارتی دیگر باید مسئله‌محور باشد و کمک به عزیزان برای شناسایی مسائل وظیفه‌ای است که به اتفاق جلو خواهیم برد.

وی در تشریح مقدار توجه مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران به موضوع مدیریت دانش و اشتراک دستاوردها و توانمندی‌های شرکت‌های نفتی با یکدیگر گفت: مدیریت دانش می‌تواند هم در حوزه چالش‌ها و هم راه‌حل‌ها باشد. ما کاری که کردیم ذیل ستاد تحول و افزایش تولید دانش‌بنیان که در سطح شرکت ملی نفت وجود دارد، در حوزه‌های تخصصی مختلف مانند خوردگی گاز، خوردگی نفت، اکتشاف و حفاری نماینده‌های تام‌الاختیار شرکت‌های تابع و بهره‌بردار را دور هم جمع کردیم، اینها با یکدیگر آغاز کردند به گفت‌وگو و وقتی این گفت‌وگوها و نشست‌ها اتفاق افتاد همان‌جا راه‌حل‌هایی ازسوی بعضی از شرکت‌ها برای رفع چالش‌های دیگر شرکت‌ها ارائه شد، همین جلسات ظرف بسیار خوبی برای شکل‌گیری مدیریت دانش شد که ما آن را مدیریت دانش زنده می‌نامیم. در حوزه‌های دیگر هم باید این اتفاق بیفتد.

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران افزود: ما خود را کاملاً موظف به حمایت از تولید می‌دانیم. دانش‌بنیان شدن یعنی استفاده از فناوری‌های پیشرفته در جهت بهبود بهره‌وری و بهره‌وری یعنی فعالیتی که منجر به اکتشاف می‌شود و می‌تواند شامل حفر یک چاه باشد که به توسعه و تولید منجر می‌شود. اگر بتوانیم از فناوری پیشرفته‌ای استفاده کنیم که هزینه‌های ما و زمان رسیدن به تولید را کاهش دهد، این می‌شود دانش‌بنیان شدن. در ابلاغیه جدیدی که مدیرعامل شرکت ملی نفت در حوزه تولید بار اول اعلام کرد، پیوستی وجود دارد و یکی از پرسش‌هایی که متقاضیان شرکت‌های تابع باید پاسخ دهند این است که اصولاً این تجهیزی که مورد تقاضای آنها است، اثربخشی در تثبیت و افزایش تولید به میزان چه تعداد بشکه در روز است.

مطهری گفت: یکی از راهبردهای اساسی که ما در شرکت ملی نفت و با راهبری مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به پیش می‌بریم، پایلوت‌های میدانی ازدیاد برداشت است که ان‌شاء‌الله امیدواریم در چند ماه آینده نخستین پایلوت ازدیاد برداشت را در مناطق نفت‌خیز جنوب و در اهواز راه‌اندازی کنیم. از ۵.۵ میلیون بشکه نفتی که در شرکت ملی نفت ایران هدف‌گذاری شده، مقرر شده ۹۰۰ هزار بشکه از محل ازدیاد برداشت باشد. برای رسیدن به این هدف باید پایلوت‌های میدانی ازدیاد برداشت را جلو ببریم که با اجماع خوبی که در شرکت ملی نفت و بازیگران مختلف رخ داده این موضوع با سرعت به سمت جلو به پیش می‌رود و یکی از اهداف سفر این تیم به جزیره خارک حمایت فناورانه از تثبیت و افزایش تولید است

وی درباره ابلاغیه جدید مقام عالی وزارت در حوزه زیست‌بوم پژوهش و فناوری بیان کرد: تصور بنده از ابلاغیه اخیر این است که مقام عالی وزارت در راستای ایجاد همگرایی بیشتر بین بازیگران زیست‌بوم فناوری انتظار دارد شورایی شبیه شورای معاونان در حوزه زیست‌بوم فناوری و نوآوری تشکیل شود تا کارشناسان مربوطه دور هم جمع شوند و به دور از موازی‌کاری اولویت‌ها به‌خوبی شناسایی و چالش‌هایی که وجود دارد احصا و بین بازیگران برای برطرف کردن آنها تقسیم کار شود. امیدواریم با محوریت مجموعه معاونت پژوهش و فناوری و بخش‌های مهندسی وزارت نفت شاهد همگرایی و هم‌افزایی بهتر در زیست‌بوم پژوهش و فناوری صنعت نفت باشیم.

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت در پایان گفت: آغاز به‌کار بنده در صنعت نفت از شرکت نفت فلات قاره ایران بوده است و به اصطلاح طرح نظام خود را در منطقه نفتی بهرگان و سکوی سروش گذراندم و خیلی از مسائلی که در حوزه فرآورش آموختم مرهون همکاران شرکت نفت فلات قاره هستم. اعتقاد دارم نگهبان و حافظ مرزهای آبی کشورمان به‌واسطه حضور در دریاها و خلیج‌فارس و مجاهدت در نوک پیکان جهاد اقتصادی و تولید، غیورمردان شرکت نفت فلات قاره هستند.

منشأ همه استانداردهای موجود در صنعت نفت، دریاست

برزو قنبری‌عدیوی، مدیر پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران نیز درباره راهکارهای مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت در تأمین کالاهای مورد نیاز صنعت بیان کرد: به‌طور معمول در پروژه‌های نفتی، زنجیره تأمین کالا و خدمات از مهم‌ترین عوامل تقویت، رشد و تسریع در انجام پروژه‌هاست. اگر از باب ارزش مالی هم به موضوع نگاه کنیم، ملاحظه می‌کنید P در قراردادهای EPC یا تأمین تجهیزات پروژه حداقل ۶۵ درصد ارزش مالی آن قرارداد را به خود اختصاص می‌دهد به‌علاوه زمان، سرعت و کیفیت این فرآیند یکی از عوامل مؤثر در پیشرفت پروژه و نتیجه‌بخش بودن پروژه برای وزارت نفت و شرکت ملی نفت خواهد بود.

وی اظهار کرد: قاعدتاً مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت در جهت این فرآیند گام‌هایی را که جزء تکالیف قانونی و سازمانی آن است برداشته است. در کنار این موضوع تجمیع ایده‌ها، دیدگاه‌ها و تجربه‌های کارشناسان در حوزه‌های مختلف و بازدیدهای میدانی به تصمیم‌های خوبی منجر خواهد شد.

مدیر پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت افزود: نیازهای گلوگاهی و فناورانه نفت احصا و از طریق سامانه‌های مختلف پیگیری می‌شود که این نیازها شامل نیازهای تجهیزاتی، کالایی و حتی خدمات و فرآیند از طریق سامانه خوداظهاری، جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل را برحسب مقدار تأثیری که در پایداری، استمرار و ایمنی تولید دارند اولویت‌بندی و تعریف می‌کنیم و بر اساس راهکارهایی که ما را به تأمین نزدیک کند گام برمی‌داریم.

قنبری‌عدیوی ادامه داد: با هدف استفاده و بهره‌برداری حداکثری از توان داخلی کشور، برنامه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان و ورود آنان به ABL تسهیل شد، یعنی در عمل فرمت ارزیابی را تغییر دادیم، به‌نحوی که شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به مشکلاتی که از بابت تقویت مالی و نیروی انسانی دارند بتوانند در فهرست بلند منابع صلاحیت‌دار وزارت نفت حضور داشته باشند و بتوانند در مناقصات ما شرکت کنند و در پروژه‌های تولید باز اول پیشنهادهای فنی خود را ارائه کنند و ما بتوانیم از خدمات این شرکت‌ها استفاده کنیم، همچنین شرکت‌های فناور و شرکت‌های سازنده‌ای که از سال‌های قبل هم در این عرصه و زنجیره به ما کمک می‌کردند، در تقویت و واگذاری پروژه‌های بزرگ‌تر به آنها اقدام‌های لازم انجام شد، به‌علاوه اینکه کارگروه‌های مختلفی هستند که در بحث ارزیابی شرکت‌ها و خرید کالای داخلی یا خارجی تصمیم‌گیری می‌کنند و ان‌شاء‌الله در این چرخه به سمت تأمین بیشتر کالاها و خدمات از منابع داخلی خواهیم رفت.

وی درباره نحوه حمایت شرکت ملی نفت از شرکت‌های فناور و تجاری‌سازی تصریح کرد: در دستورعمل تولید بار اول که جزو قوانین بسیار خوبی است که به تصویب رسید، راه برای بسیاری از شرکت‌ها و رفع نیازها تسهیل شده است. شما می‌توانید نوع قرارداد را بر مبنای ۱+N  برای هر محصولی منعقد کنید. پس از آنکه تجهیز تست‌های اولیه کارخانه و میدانی خود را گذراند و تأیید شد، بحث تجاری‌سازی و رفتن به سمت تولید انبوه متناسب با ظرفیت ما و تعداد واگذاری به آن شرکت پیگیری خواهد شد. همچنین دستورعمل‌های تجاری‌سازی در معاونت مهندسی پژوهش و فناوری نفت هم وجود دارد و از این جهت حمایت‌های لازم از شرکت‌ها انجام می‌شود.

مدیر پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت افزود: شرکت ملی نفت در چارچوب شرایط و وظایف سازمانی خود این موضوع را همیشه مدنظر قرار داده و نسل‌های نو فناوری و خدمات و حتی تجهیزات را معرفی می‌کند و تولیدکنندگان را به سمت و سوی اینکه از حالت ساخت مهندسی معکوس یا ساخت تجهیزات به روش‌های ساده و معمولی جدا کرده و به سمت تجاری‌سازی و ساخت تجهیزات با دانش و فناوری روزآمد هدایت می‌کند.

قنبری‌عدیوی درباره سازوکارهای نوسازی تجهیزات صنعت نفت گفت: در بحث تأمین زنجیره کالایی و خدماتی شرکت ملی نفت در حوزه پایین‌دستی به جرأت می‌توان گفت بیش از ۸۵ درصد کالاها و خدمات مورد نیاز پروژه‌ها از داخل تأمین می‌شود. در حوزه بالادستی این مقدار کمتر است، شاید با یک تفاوت ۵ درصدی حجم استفاده ساخت داخل تغییر می‌کند.

وی ادامه داد: بر همین اساس و احصای نیازهای فناورانه ما آمدیم و ۱۶ کالای اساسی و گلوگاهی را تعریف کردیم که این ۱۶ تجهیز در هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت مصوب شده و بحث ساخت داخل آنها جدای از دستورعمل بار اول در حال پیگیری است که آن می‌تواند کمک خیلی زیادی به صنعت نفت در حوزه بالادستی داشته باشد که از آن جمله می‌توان به سیستم‌های دورانی هدایت شونده یا  Rotary Steerable System (RSS)، کیسینگ تیوبینگ‌، مولتی‌فیس پمپ، ولوهای RSBV، اسنابینگ یونیت، دانهول‌های دوال، CRA و... که هرکدام از اینها در پروژه‌های ملی می‌توانند ارزش افزوده برای کشور داشته باشند و به نظر بنده داشتن اینها می‌تواند کمک زیادی به اهداف اقتصاد دانش‌بنیان کشور داشته باشد.

مدیر پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت افزود: درباره پیگ‌های هوشمند فراخوان‌های مختلفی داشتیم، شرکت‌های مختلفی را دعوت کردیم، در واقع نیازهای کلی چهار شرکت اصلی زیرمجموعه وزارت نفت شامل شرکت ملی نفت، پالایش و پخش، گاز و پتروشیمی احصا شده و درباره نحوه و متالوژی رسیدن به این سرویس در جلسات مختلف بحث شده و علاوه بر آن تفاهم‌نامه‌ای بین شرکت ملی نفت ایران توسط خجسته‌مهر و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص داخلی‌سازی آن در اسرع‌وقت بسته خواهد شد.

قنبری‌عدیوی ادامه داد: ما به سمت حل این موضوع به روش صحیح آن گام خواهیم برداشت، زیرا به‌دنبال ساخت تجهیزی که نتوانیم اطلاعات آن را آنالیز و مشکلات خطوط را با آن حل کنیم نیستیم، بلکه به‌دنبال راهی هستیم که در بحث بازرسی و رسیدن به نقاط حساس و عیوب و مشکلاتی که در خطوط لوله وجود دارد برسیم که به امید خدا از طریق توان داخلی یا انتقال فناوری و شرکت‌های خارجی این موضوع قابل انجام است.

وی گفت: منشأ همه استانداردهای ASTM ،ASME سپس API و تمام استانداردهایی که از آمریکا آغاز شد و حتی BS انگلیس، دریا بود که بعد به خشکی انتقال یافت. این موضوع سطح بالای استاندارد در دریا و فلات قاره را نشان می‌دهد. با شنیدن نام شرکت نفت فلات قاره ناخودآگاه فناوری بالاتر، شرایط کاری سخت‌تر و استانداردهای بسیار بالا به ذهن خطور می‌کند