۲ دستاورد مهمی که در سال ۲۰۲۳ برای مهار سرطان بدست آمد

«سیگار نکشید، تلاش کنید وزن طبیعی داشته باشید، تا می‌توانید میوه و سبزی تازه و خوردنی‌های سرشار از آنتی‌اکسیدان بخورید، فعالیت بدنی داشته باشید، از پوست‌تان محافظت کنید و ...»؛ اینها همه توصیه‌های متداول پزشکان برای پیشگیری از احتمال ابتلا به گروهی از بیماری های جدی و تهدید کننده هستند که همگی با عنوان «سرطان» شناخته می شوند.

بیماری سرطان این‌ روزها شاید حتی بیش از گذشته نگران کننده و مرگبار شده و بسیاری از پزشکان بخشی از روند افزایش موارد ابتلا به این بیماری در جهان را با رواج سبک زندگی ناسالم از جمله تغذیه نامناسب، بی تحرکی و بی‌توجهی به مقوله مهم خودمراقبتی مرتبط می‌دانند.

به گزارش معاصر، آمارهای جهانی اخیرا از افزایش نگران‌کننده موارد ابتلا به سرطان در بسیاری از نقاط جهان و در سنین مختلف خبر می‌دهد به گونه‌ای که این روزها ابتلا به سرطان دیگر حتی محدودیت سنی نمی‌شناسد و جوانترها را نیز درگیر می‌کند.

در حالی که ژنتیک عامل مهمی در افزایش خطر ابتلا به سرطان است اما رژیم غذایی نامناسب، مصرف الکل و دخانیات، کم‌تحرکی و چاقی نیز از عوامل مهم ابتلا به این بیماری به شمار می آیند.

سونامی سرطان

پزشکان در عین حال تاکید دارند تشخیص زودهنگام سرطان، یکی از مهم‌ترین عوامل برای درمان موثر این بیماری و افزایش شانس زنده ماندن است و به همین دلیل چک‌آپ به موقع و منطبق بر توصیه پزشکان و با توجه به شرایط سنی یا سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان امری حیاتی است.

آزمایش به موقع حتی می تواند مراحل پیش از سرطان را تشخیص دهد و به درمان آن بپردازد به نحوی که سرطان اصلا مجال بروز پیدا نکند. این بیماری هر چه زودتر تشخیص داده شود شانس درمان آن نیز بیشتر است.

آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان در تازه‌ترین گزارش خود که در آستانه روز جهانی سرطان منتشر شد، پیش‌بینی کرد تعداد موارد ابتلا به سرطان در سراسر جهان تا سال ۲۰۵۰ تا میزان ۷۷ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

این گزارش در عین حال تاکید دارد که سه نوع سرطان اصلی در سال ۲۰۲۲ میلادی شامل سرطان های ریه، سینه و سرطان روده بزرگ بودند.

در این میان یکی از انواع این بیماری که به طور ویژه جوان‌ترها را تهدید می‌کند، سرطان روده بزرگ است. پزشکان اروپایی می‌گویند تعداد جوانانی که در اروپا بر اثر این نوع از سرطان جان خود را از دست می‌دهند رو به افزایش است.

این متخصصان در یک مطالعه جدید هشدار دادند بنابر پیش‌بینی‌ها احتمال می‌رود امسال (۲۰۲۴) افراد جوان‌تری در اروپا بر اثر سرطان روده بزرگ جان خود را از دست بدهند که بخشی از آن به دلیل رواج سه فاکتور ناسالم در سبک زندگی جوانان اروپایی شامل شیوع چاقی در سنین پایین، بی‌تحرکی و مصرف الکل است.

نشریه «بیزینس اینسایدر» در مطلبی در این باره آورده است، مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ در میان جوانان اروپایی ممکن است در سال جاری میلادی حدود یک سوم افزایش یابد.

هرچند این مطالعه در اتحادیه اروپا و بریتانیا انجام شده اما یافته‌ها، نشان‌دهنده شرایط مشابهی است که در ایالات متحده نیز مشاهده شده است.

متخصصان سرطان در دانشگاه میلانِ ایتالیا پیش‌بینی کردند که مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ در بین افراد ۲۵ تا ۴۹ ساله در سال جاری نسبت به سال ۲۰۱۸ در اتحادیه اروپا و بریتانیا به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

همچنین یک محقق سرطان به بیزینس اینسایدر گفت: به دلیل شباهت های سبک زندگی در بین جوانان اروپایی و آمریکایی، این مطالعه در عین حال منعکس کننده وضعیت مشابه در ایالات متحده است.

افزایش نرخ ابتلا به سرطان روده بزرگ در ایالات متحده، رده سنی ۱۵ – ۳۹ سال، در هر ۱۰۰ هزار نفر/منبع: اکونومیست – ۲۰۲۳

«کارلو لا وکیا»، نویسنده ارشد این مطالعه همچنین تاکید کرد: سرطان روده بزرگ در افراد جوان تهاجمی‌تر است و جوان‌ترها در صورت ابتلا شانس بقای کمتری نسبت به افراد مسن‌تر دارند.

سرطان روده بزرگ با نام‌های سرطان کولون و سرطان کولورکتال هم شناخته می‌شود. این بیماری از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان و مردان است و غربالگری‌های سرطان می‌تواند در تشخیص زودهنگام آن موثر باشد.

همچنین بنابر داده های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرطان ریه با ۲.۵ میلیون مورد جدید ابتلا، شایع ترین سرطان در سراسر جهان است و پس از آن هم سرطان سینه در زنان با ۲.۳ میلیون مورد و سرطان روده بزرگ با ۱.۹ میلیون مورد ابتلا قرار دارند.

موفقیت روش «microRNA هدفمند درجه یک» در درمان تومورهای سرطانی

بنابر گزارش مرکز اطلاع‌رسانی دانشگاه پردو، یکی از دستاوردهای موفق محققان در سال گذشته میلادی (۲۰۲۳) در عرصه مبارزه با سرطان، نتایج امیدبخش آزمایش ها روی روش درمانی «microRNA هدفمند درجه یک» بوده است. متخصصان علوم پزشکی در یک آزمایش جدید موفق به شناسایی روش درمانی «microRNA هدفمند درجه یک» با توانایی کاهش سرعت رشد تومورهای سرطانی شدند.

به گزارش معاصر، در این روش درمانی که توسط محققان همین دانشگاه کشف شد، با فریب دادن سلول‌های سرطانی از طریق جذب قطعه‌ای از RNA که به طور طبیعی می‌تواند روند تقسیم سلولی را متوقف کند به تومور حمله می‌شود.

متخصصان در این آزمایش دریافتند تومورهایی که با این شیوه جدید تحت درمان قرار می‌گیرند در طول دوره ۲۱ روزه این تحقیق، رشد نکرده و بزرگتر نشدند در حالیکه در همین بازه زمانی اندازه تومورهای سرطانی که تحت درمان قرار نگرفتند سه برابر بزرگتر شده است.

سرطان ممکن است از هر جایی از بدن انسان شروع شود و مشخصه آن، سلول‌هایی است که به طور غیرقابل کنترلی تقسیم می‌شوند و احتمال دارد بتوانند سیگنال‌های مرگ یا توقف تقسیم سلولی را نادیده بگیرند و حتی از سیستم ایمنی فرار کنند.

محققان می‌گویند این روش درمانی که روی موش‌ها آزمایش شده است با یک سیستم تحویل همراه می‌شود که سلول‌های سرطانی را با کمک نسخه اصلاح‌شده‌ای از microRNA-۳۴a ؛ مولکولی که «مثل ترمز خودرو» عمل می‌کند، هدف قرار می‌دهد و در نهایت تقسیم سلولی را کند یا متوقف می‌کند.

محققان امیدوارند با شناسایی این شیوه درمانی جدید به گزینه‌های بهتر و کارآمدتری برای مهار رشد تومورهای سرطانی و درمان این بیماری کشنده دست پیدا کنند.

یک آزمایش خون با قابلیت تشخیص ده‌ها نوع سرطان

از سوی دیگر متخصصان مرکز خدمات ملی بهداشت انگلیس (NHS) در یک مطالعه دیگر از احتمال دستیابی به نوعی آزمایش خون که می‌تواند ده‌ها نوع سرطان مختلف را تشخیص دهد، خبر دادند و این یافته که جزو دستاوردهای مهم سال ۲۰۲۳ در زمینه مهار سرطان محسوب می شود محققان را به شناسایی راه های سریع تر برای تشخیص و درمان زودهنگام بیماری امیدوار کرده است.

به گزارش بی بی سی، در یک آزمایش بزرگ که متخصصان این مرکز انجام دادند، نتایج مطالعات برای طراحی یک تست خون که می تواند بیش از ۵۰ نوع سرطان را تشخیص دهد امیدوارکننده اعلام شد.

این متخصصان تاکید کردند آخرین تحقیقات در این خصوص در دانشگاه آکسفورد نتایج مفیدی داشته است.

این مطالعات روی حدود ۵۰۰۰ نفری انجام شده بود که با علائمی از جمله کاهش وزن غیرقابل توضیح یا درد شکم به پزشک محلی خود مراجعه کردند.

آزمایش خون این افراد به درستی دو مورد از سه سرطان را شناسایی کرده است. همچنین در این آزمایش‌ها متخصصان توانستند در بیش از ۸۰ درصد موارد منطقه اصلی را که سرطان از آنجا منشا گرفته، شناسایی کنند.

با این حال متخصصان تاکید دارند که این تست هنوز به اندازه کافی دقیق نیست تا به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد. هرچند تا این مرحله نیز برای کمک به مبتلایان سرطان در بهبود روند درمان می‌تواند مفید باشد.

روز جهانی سرطان در خدمت آگاهی‌رسانی برای پیشگیری و درمان بیماری

روز چهارم فوریه روز جهانی سرطان از سال ۲۰۰۶ به همت سازمان جهانی سرطان و سازمان جهانی بهداشت پایه گذاری شد.

در این روز تازه‌ترین پژوهش‌ها پیرامون پیشگیری و درمان این بیماری در محور مباحث علم پزشکی قرار می‌گیرد.

گزارش اخیر آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان با تاکید بر اینکه پیش‌بینی این روند رو به رشد، زنگ خطر ابتلا به سرطان را در دنیا به صدا در آورده می‌افزاید: در سال ۲۰۲۲ میلادی ۲۰ میلیون مورد جدید سرطان تشخیص داده شد و پیش‌بینی می‌شود که این تعداد تا سال ۲۰۵۰ با ۷۷ درصد افزایش به ۳۵ میلیون نفر در سال برسد.

همچنین بنابر گزارش اخیر شبکه خبری «سی‌بی‌اس نیوز»، نتایج یک مطالعه آماری از افزایش چشمگیر شمار مبتلایان به سرطان در کشورهای مختلف جهان به‌ ویژه در افراد زیر ۵۰ سال در ۳۰ سال گذشته خبر می‌دهد.

در سه دهه اخیر بیش از سه میلیون و ۲۶۰ هزار نفر در گروه سنی ۱۴ تا ۴۹ سال در ۲۰۴ کشور جهان به سرطان مبتلا شده‌اند.

کارشناسان در این مطالعه داده‌های ۲۰۴ کشور را بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹ بررسی کرده و دریافته‌اند که در سال ۲۰۱۹ میلادی بیش از سه میلیون و ۲۶۰ هزار مورد سرطان زودرس در این کشورها گزارش شده که نسبت به یک میلیون و ۸۲۰ هزار مورد ابتلا در سال ۱۹۹۰ به میزان ۷۹.۱ درصدی افزایش داشته است.

در این پژوهش، ابتلا به سرطان در سنین ۱۴ تا ۴۹ سالگی بررسی شد.

متخصصان همچنین دریافتند تعداد مرگ‌ومیرهای زودرس ناشی از سرطان از حدود ۸۰۰ هزار مورد در سال ۱۹۹۰ به ۱.۰۶ میلیون مورد در سال ۲۰۱۹ رسیده است.

در عین حال از ۲۹ نوع سرطانی که مطالعه شدند، سرطان سینه در سال ۲۰۱۹ بیشترین موارد شروع زودرس یعنی ۱۶.۵ درصد و همچنین بیشترین موارد مرگ‌ومیر زودرس، یعنی حدود ۱۲.۸۴ درصد را به خود اختصاص داد.

همچنین در طول این دوره ۳۰ ساله، سرطان پروستات و سرطان نازوفارنکس که به سر و گردن مربوط می‌شود،‌ سریع‌ترین افزایش در نرخ ابتلا به سرطان با شروع زودرس را نشان دادند.

متخصصان سرطان هشدار می‌دهند که این اعداد و آمار قابل‌ توجه‌ و نگران کننده هستند.

محققان با توجه به نتایج این مطالعه آماری پیش‌بینی می‌کنند که نرخ ابتلا به سرطان زودرس تا سال ۲۰۳۰ میلادی به میزان ۳۱ درصد افزایش می‌یابد در حالی که مرگ‌ومیر ناشی از سرطان هم با افزایش ۲۱ درصدی مواجه خواهد شد.

سرطان شامل گروه بزرگی از بیماری‌ها می‌شود که می‌تواند تقریباً در هر عضو یا بافتی از بدن شروع شود؛ زمانی که سلول‌های غیرطبیعی به‌طور غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند، از مرزهای معمول خود فراتر می‌روند و به بافت‌های مجاور بدن حمله می‌کنند و/یا به سایر اندام‌ها گسترش می‌یابند. فرآیند دوم (گسترش به سایر اندام‌ها) متاستاز نامیده می شود و عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان است. نئوپلاسم و تومور بدخیم نیز از دیگر نام‌های رایج سرطان هستند.

رابطه تشخیص زود هنگام سرطان و شانس درمان موثر

بنابر داده‌های به‌روزرسانی شده در مرکز اطلاع‌رسانی سازمان جهانی بهداشت، سرطان، دومین عامل اصلی مرگ و میر در جهان است. همچنین سرطان ریه، پروستات، روده بزرگ، معده و کبد شایع ترین انواع سرطان در مردان هستند در حالی که سرطان‌های سینه، روده بزرگ، ریه، دهانه رحم و تیروئید شایع ترین نوع این بیماری در میان زنان است.

سرطان در صورت شناسایی زودهنگام به احتمال زیاد به درمان موثر پاسخ می دهد و در نتیجه شانس زنده ماندن بیمار بیشتر و همچنین عوارض کمتر و درمان کم‌هزینه‌تر را به همراه دارد.

دو استراتژی متمایز وجود دارد که تشخیص زودهنگام را ترویج می کند:

* تشخیص زودهنگام، موارد سرطانی علامت‌دار را در اولین مرحله ممکن شناسایی می کند.

* هدف غربالگری، شناسایی افراد مبتلا به ناهنجاری های حاکی از سرطان خاص یا پیش سرطان است که هیچ علامتی ایجاد نکرده اند و آنها را به سرعت برای تشخیص و درمان ارجاع می دهد.

بنابر آمار سازمان جهانی بهداشت، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان با اصلاح یا اجتناب از عوامل خطر کلیدی و اجرای استراتژی‌های پیشگیری مبتنی بر شواهد موجود، قابل پیشگیری هستند. همچنین فراموش نکنیم که بار سرطان را می‌توان از طریق تشخیص زودهنگام این بیماری و مدیریت سبک زندگی بیماران کاهش داد.