به گزارش معاصر به نقل از همشهری، بهدنبال
سقوط ۵۲درصدی بارندگیهای ایران در مقایسه با سال قبل، ذخیره آبی سدهای مخزنی بهطور
میانگین ۲۴.۱درصد کاهش پیدا کرده و از ۳۸.۸۹میلیارد مترمکعب در اردیبهشت سال گذشته
به ۲۹.۵میلیارد مترمکعب در اردیبهشت امسال رسیده است. البته در همین وضعیت، برخی
سدها با کاهش بیش از ۵۰درصدی ذخیره آب مواجه بودهاند و در شرایط نامساعدی بهسرمیبرند.
کارنامه بارندگی
از اوایل سال آبی۱۴۰۰–۱۳۹۹ شواهدی مبنی بر افت
بارشهای جوی و بروز کمآبی در کشور وجود داشت اما از ابتدای امسال، عملاً با
تکرار نشدن بارشهای نوروزی دو سال قبل، فرضیه ورود به خشکسالی به قطعیت رسید.
آمارهای دفتر مطالعات پایه منابع آب وزارت نیرو نشان میدهد، از ابتدای سال آبی
جاری، تاکنون یعنی از اول مهر۱۳۹۹تا شامگاه ۲۸اردیبهشت۱۴۰۰، میانگین ریزشهای جوی
ایران به ۱۴۳میلیمتر رسیده که در مقایسه با دوره مشابه در سال آبی قبل ۵۲درصد و
در مقایسه با میانگین دورههای مشابه بلندمدت ۳۵درصد کمتر است. این اعداد و ارقام
شواهدی است مبنی بر اینکه سرزمین ایران بعد از دوره خشکسالی به نسبت بلندمدتی که
از میانه دهه ۸۰شروع شد و تا اواخر دهه۹۰ ادامه پیدا کرد، فقط دو سه سال روی خوش
ترسالی را دیده که البته همین ترسالی نیز بهواسطه کسری شدید منابع آبی، نتوانست
تراز آبی کشور را به پرآبی برساند. در شرایط فعلی، که حداقل خشکسالی و کمبارانی
شدید تا اوایل پاییز آینده قطعی شده و با افزایش دمای هوا، اثرات این کمآبی
مشهودتر نیز خواهد شد، راهکار اصلی برای عبور از این دوره، تلاش برای همزیستی با
کمآبی از طریق مدیریت مصرف آب و برق و استفاده درست از این منابع است.
کمآبترین سدها
بخش قابلتوجهی از بارشها عملاً به حوضه آبریز
سدها ارتباطی ندارند و مانند بارشهای حوضه دریای خزر به دریا میریزند یا از
دسترس خارج میشوند؛ این مسئله یکی از دلایل همسان نبودن میزان کاهش بارندگی و افت
ذخیره سدهاست اما از سوی دیگر، در ابتدای دوره خشکسالی، بهواسطه سرعت گرفتن جذب
منابع برفی در ارتفاعات مشرف به سدها، وضع ذخیره آب در اغلب سدهای مخزنی کمتر از
شدت کاهش بارشها افت میکند که این میتواند احساس وقوع کمآبی را به تأخیر بیندازد
و درنتیجه سختگیریهای لازم در مدیریت منابع آبی اتخاذ نشود. در شرایط فعلی، آمارهای
وزارت نیرو حاکی است ذخیره آب در مخازن سدها بهطور میانگین ۲۴.۱درصد نسبت به سال
قبل کاهش پیدا کرده که عملاً از نصف میزان کاهش بارندگیها نیز کمتر است؛ اما در
همین شرایط، برخی از سدهای مهم ایران با وضع متفاوتی مواجهاند و کاهش شدید ذخایر
آب را تجربه میکنند. بهعنوانمثال سد استقلال هرمزگان که در سال گذشته ۹۵درصد
مخزن آن، پر بود، در اردیبهشت امسال با کاهش ۵۲.۶درصدی ذخیره آب مواجه شده و فعلاً
۵۵درصد از کل مخزن آن خالی است. همچنین سد دوستی در خراسان رضوی نیز در اردیبهشت
امسال با کاهش ۵۱.۹درصدی ذخیره آب مواجه شده و ذخیره آب آن به ۳۹درصد رسیده است.
در این میان سد زایندهرود بدترین شرایط را تجربه میکند که ذخیره آب آن از ۶۵درصد
در اردیبهشت۱۳۹۹ به ۳۳درصد رسیده و فعلا ۶۷درصد مخزن آن خالی است. سد درودزن فارس
نیز با کاهش ۴۳.۴درصدی میزان ذخیره آب مواجه شده و درصد پرشدگی این سد از ۸۳درصد
در اردیبهشت ۹۹به ۴۷درصد در اردیبهشت امسال رسیده است. آمارها نشان میدهد از میانگین
ذخیره آب در ۱۰سد استان خوزستان با افت ۲۹.۲درصدی مواجه بوده و در اردیبهشت امسال
میانگین پرشدگی این سدها به ۶۳درصد رسیده است که در مقایسه با بسیاری از سدها وضعیت
خوبی محسوب میشود اما اگر سهم ذوب برفها در ورودی آب به این سدها مدنظر قرار گیرد،
بهاحتمالزیاد این سدها نیز با تداوم خشکسالی وضع نامساعدتری پیدا خواهند کرد.
بختبلند دریاچه ارومیه
آمارهای رسمی نشان میدهد، باوجود کاهش ۵۲درصدی
بارشها در کل کشور، میزان بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه فقط ۱۵درصد کمتر
از سال گذشته بوده با این حال وضعیت بارندگیهای این حوضه در مقایسه با میانگین
بلندمدت نیز چندان نامساعد نیست. از سوی دیگر آمارهای مربوط به وضع ذخیره آب در
مخازن سدها نیز نشان میدهد میانگین ذخیره آب در ۱۳سد حوضه آبریز دریاچه ارومیه در
اردیبهشت امسال فقط ۱۸.۱درصد کمتر از مدت مشابه پارسال بوده و فعلاً ۶۸درصد مخازن
این سدها پر است. این میتواند به تداوم اقداماتی که برای احیای دریاچه ارومیه
انجام میشود، کمک کند، البته مشروط به اینکه مدیریت منابع آبی در این حوضه آنقدر
انقباضی نشود که پرداخت حقابه دریاچه ارومیه نیز تحتتأثیر جدی قرار گیرد.
انتهای پیام