نویسنده : پرستو بهرامی‌راد*
پرستو بهرامی‌راد*: با اينکه جو بايدن در کارزارهاي انتخاباتي خود بارها از بازگشت به برجام سخن گفته بود، اما امروز شاهديم که علاوه بر اينکه بازگشت به برجام از فرامين اوليه بايدن نيست؛
از واشنگتن هم پالس‌هاي جديدي در خصوص شرايط جديد در مورد برجام فرستاده مي‌شود. در واقع به نظر مي‌رسد جنگ لفظي براي گرفتن امتيازات بيشتر از ايران بر سر ميز مذاکره در دولت بايدن شکل گرفته است.
آنتوني بلينکن در اولين روز کاري‌اش به عنوان وزير امور خارجه آمريکا در کنفرانس خبري خود گفته است: «ايالات متحده مي‌خواهد به توافق اتمي با جمهوري اسلامي بازگردد، اما ايران بايد قدم اول را بردارد.» در واقع با اينکه دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري پيشين آمريکا از برجام خارج شده است، به نظر مي‌رسد ايالات متحده تاکيد دارد نخست ايران بايد به تعهدات برجامي خود عمل کند.
محمد‌جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران و تيم او خواسته وزير امور خارجه جديد آمريکا درباره لزوم بازگشت کامل ايران به تعهداتش در برجام، قبل از بازگشت آمريکا به اين توافق را رد کرده و گفته‌اند ابتدا ايالات متحده که از برجام خارج شده است بايد به برجام بازگردد و تحريم‌هاي ايران را به طور کامل لغو کند.
در واقع دو کشور به مرحله «اول تو» رسيده‌اند و سعي دارند طرف مقابل را متقاعد کنند که اول او وارد روند احياي برجام شود. با اين حال طبق گفته جيک ساليوان، مشاور امنيت ملي رئيس‌جمهوري آمريکا احياي توافق هسته‌اي با ايران «اولويت فوري» دارد. او گفته، آمريکا مصمم است از بزرگ ترين بحران هسته‌اي جلوگيري کند، زيرا ايران به ساخت سلاح اتمي بسيار نزديک شده است.
به خوبي مشخص است که آمريکا مي‌داند اول آنها بايد روند احياي برجام را کليد بزنند. با اين شرايط برخي مي‌گويند شايد برجام به پايان کار خود رسيده است. در واقع انتظار مي‌رفت با پيروزي و ورود بايدن به کاخ سفيد تغيير اساسي در استراتژي آمريکا در قبال ايران ايجاد شود. اما حالا شاهد رفتارهاي ضد و نقيض از تيم سياست خارجي بايدن در خصوص ايران هستيم. چند موضوع در احياي برجام وجود دارد که کار را سخت‌تر مي‌کند. ايران طبق تصويب مجلس شوراي اسلامي، ماه فوريه ميلادي از پروتکل الحاقي خارج مي‌شود و شکي نيست اگر بايدن تا آن زمان کاري براي احياي برجام انجام ندهد، شرايط سخت خواهد شد و برجام به پايان خود نزديک مي‌شود.
از طرف ديگر ايران مي‌خواهد آمريکا تحريم‌هاي ايران را لغو کند که البته اين اتفاق به راحتي نمي‌افتد؛ زيرا بسياري از تحريم‌هاي دوران دونالد ترامپ روندي چند ماهه يا چند ساله نياز دارند تا کامل لغو شوند. در واقع بازگشت به وضعيت پيش از دوره ترامپ دشوار و پيچيده خواهد بود. از سوي ديگر دولت حسن روحاني نيز زمان کمي بر سر کار است و جو بايدن بايد منتظر دولت جديد در ايران باشد تا مشخص شود چگونه مي‌تواند بازگشت به برجام را رقم بزند.
همه اين مسائل نشان مي‌دهد برجام که اين روزها در کما است، روي تيغه مرگ و احيا حرکت مي‌کند. در واقع با روند پيش‌رو، سخت مي‌توان پيش‌بيني کرد برجام به کدام سمت حرکت مي‌کند. با اين حال احتمال اينکه دولت بايدن براي مهار هسته‌اي ايران دست به لغو چند تحريم عليه ايران بزند تا ايران متقاعد به شروع مذاکرات و بازگشت به تعهدات برجامي شود، بسيار زياد خواهد بود. در واقع آمريکا دو مشکل بزرگ کرونا و چين را پيش‌روي خود دارد و قطعا مايل به مشکلي از سمت خاورميانه نخواهد بود.
*روزنامه‌نگار
انتهای پیام