کشف داروهای جدید که در برابر کووید-۱۹ و سایر ویروس‌ها مؤثر هستند

به گزارش معاصر، مطالعه جدید محققان دانشگاه آلبرتای کانادا که در مجله ان‌پی‌جی منتشر شده نشان می‌دهد که برخی از داروهای سرطان می‌توانند سلول‌ها را برای ترشح اینترفرون‌های ضدویروسی تحریک کنند. این داروها ویروس سارس-کروناویروس-۲ را که عامل شیوع کووید-۱۹ است هدف گرفته و همچنین در برابر چندین ویروس آر‌ان‌ای بیماری‌زا مؤثر هستند.

اینترفرون‌ها پروتئین‌هایی طبیعی هستند که سیستم ایمنی بدن را در مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌هایی مانند سرطان تقویت می‌کنند. دلیل نام‌گذاری آن‌ها به این اسم به این جهت است که ویروس‌ها را مختل کرده و از شیوع آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

کووید-۱۹ و برخی از سرطان‌ها مسیر دبلیوان‌تی/بتا-کاتنین- واکنش زنجیره‌ای داخل سلول‌ها- را فعال می‌کنند. داروهایی که این مسیر را مسدود کرده و در اصل برای درمان سرطان توسعه یافته بودند، ممکن است به مقابله با کووید-۱۹ هم کمک کنند.

وقتی مسیر دبلیوان‌تی/بتا-کاتنین فعال می‌شود، سرعت تولید اینترفرون‌ها کند می‌شود. این مسیر همچنین بر سیستم ایمنی بدن تأثیر منفی می‌گذارد.

دانشمندان در مطالعه‌ای به آزمایش دو داروی KYA1797K و E7449 پرداختند که مسیر دبلیوان‌تی/بتا-کاتنین را مسدود می‌کنند. آن‌ها دریافتند که این داروها میزان ویروس را در ریه‌های موش کاهش می‌دهند. داروی E7449 بویژه در جلوگیری از کاهش وزن و آسیب ریه در موش‌های بیمار مؤثر بوده است.

تام هابمن، استاد زیست‌شناسی سلولی در دانشکده پزشکی و دندانپزشکی دانشگاه آلبرتا و از نویسندگان مطالعه، در بیانیه مطبوعاتی خود توضیح داد که متعاقب استفاده از این داروها، سلول‌ها در واکنش به عفونت‌های ویروسی چهار تا شش‌برابر اینترفرون بیش‌تری تولید کردند. از این گذشته، آزمایشات نشان دادند که قدرت ویروس به کم‌تر از یک‌ده‌هزارم توان اولیه‌اش تقلیل یافته است.

هابمن با اشاره به این‌که اینترفرون‌ها عمدتاً از دو طریق از تولید ویروس‌های بیش‌تر در سلول‌های آلوده جلوگیری می‌کنند، افزود: «این دارو سلول‌های آلوده را غیرفعال کرده و اغلب منجر به مرگ سلولی می‌شود و همچنین روی سلول‌های جانبی نیز اثر می‌گذارد تا از آلوده شدن آن‌ها جلوگیری کند.»

محققان ویروس‌هایی غیر از کووید-۱۹ را هم آزمایش کردند و متوجه شدند که داروها در برابر طیف وسیعی از ویروس‌های آر‌ان‌ای مؤثر هستند. این ویروس‌ها شامل ویروس کرونا- عامل شیوع عفونت‌های تنفسی فصلی- و همچنین ویروس‌های منتقله از طریق پشه مانند زیکا و مایارو هستند.

آزمایشات دارویی در حال انجام برای کووید-۱۹

علاوه بر داروهایی که مسیر دبلیوان‌تی/بتا-کاتنین را هدف می‌گیرند، داروهای دیگری نیز با پتانسیل مقابله با ویروس کووید-۱۹ در دست بررسی هستند.

در یک آزمایش بالینی که نتایج آن در ماه فوریه منتشر شد، ۱۸۲۱ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ خفیف تا متوسط حضور داشتند. نتایج نشان دادند که دارویی به نام انسیترلویر به‌طور قابل‌توجهی مدت علائم را در بیماران کووید-۱۹ کاهش می‌دهد.

آزمایش بالینی فاز دو و سه درخصوص داروی سیمنوترلویر که برای مقابله با کووید-۱۹ کاربرد دارد ، با حضور ۱۲۰۸ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ خفیف تا متوسط انجام گرفت و نتایج آن در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد. نتایج نشان دادند بیمارانی که ظرف ۷۲ ساعت پس از شروع علائم کووید-۱۹ سیمنوترلویر گرفته بودند، مدت زمان رفع علائم آن‌ها ۳۵.۸ ساعت کاهش پیدا کرد. سیمنوترلویر در زیرگروه بیماران مبتلا به کووید-۱۹ حاد توانست زمان رفع علائم را تا ۶۰ ساعت کاهش دهد.

ترکیبات طبیعی با فعالیت ضدویروسی

علاوه‌بر داروهایی که در دست توسعه هستند، چند گیاه رایج و ترکیب طبیعی نیز عملکرد ضدویروسی قابل‌توجهی دارند.

۱. یوتا-کاراگینان

یوتا-کاراگینان یک پلی‌ساکارید استخراج‌شده از جلبک قرمز است که معمولاً از آن به‌عنوان غلظت‌دهنده پودینگ یا بستنی استفاده می‌شود. مطالعه‌ای در آرژانتین با حضور ۴۰۰ کارمند بیمارستانی انجام گرفت و نشان داد که اسپری بینی حاوی یوتا-کاراگینان می‌تواند خطر ابتلا به کووید-۱۹ را تا حدود ۸۰ درصد کاهش دهد.

۲. کورکومین

یک آزمایش بالینی در سال ۲۰۲۲ در ژورنال مواد مغذی منتشر شد که نشان می‌دهد مکمل کورکومین که در زردچوبه فراوان است، می‌تواند به‌طور مؤثر علائمی مثل سرفه، مشکل تنفسی و درد عضلانی را در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ خفیف تا حاد بهبود بدهد. از این گذشته، سطح اشباع اکسیژن در گروه درمان در مقایسه با گروه شاهد به‌طور قابل‌توجهی بیش‌تر بود.

۳. پلاتیکدن گراندیفلوروس

در مطالعه‌ای مشخص شد که پلاتیکودین دی، از ترکیبات پلاتیکدن گراندیفلوروس که بعضی‌‏ها نام گل زنگوله‌‏ای چینی به آن داده‌‏اند، یک محصول طبیعی قدرتمند برای پیشگیری و درمان کووید-۱۹ است. این مطالعه نشان داد که پلاتیکدن گراندیفلوروس با تغییر توزیع کلسترول غشایی به‌طور مؤثر جلوی ورود ویروس کووید-۱۹ به سلول‌ها را می‌گیرد.

۴. قارچ ریشی، پریلا و نعناع فلفلی

آزمایش‌های سلولی و حیوانی نشان داده‌اند که عصاره‌های قارچ ریشی، پریلا و نعناع فلفلی در مهار ویروس کووید-۱۹ مؤثر هستند. گانودرما لوسیدوم، که جزو ترکیبات خاص قارچ ریشی است، حتی اگر ۱۲۸۰ بار رقیق شود، همچنان اثر ضدویروسی خود را حفظ کرده و باعث آسیب سلولی نمی‌شود.

۵. چای سبز و چای سیاه

پلی‌فنل‌های موجود در چای سبز و چای سیاه نیز اثرات ضدویروسی قابل‌ملاحظه‌ای دارند. آزمایش‌های حیوانی نشان داده که کاتچین‌ها می‌توانند از تکثیر ویروس کرونا جلوگیری کنند، ایمنی بدن را تقویت کرده و آسیب حاد ریه را بهبود بخشند. همچنین مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهند کاتچین‌های چای و مشتقات کاتچین می‌توانند سویه‌های فرعی ویروس امیکرون را غیرفعال کنند.