چشم‌انداز اعتراضات دانشجویی در آمریکا

به گزارش معاصر، نسل‌کشی و جنایات جنگی بی‌سابقه اسرائیل باعث اوج‌گیری اعتراضات دانشجویی در آمریکا شده است.

با توجه به گستردگی این جنایات و حمایت‌های بی‌قید‌و‌شرط آمریکا از اسرائیل، چنین اعتراضاتی قابل پیش‌بینی بود. اگرچه حمایت‌های بی‌حد‌و‌حصر بایدن از اسرائیل، هزینه‌های گزاف انتخاباتی برای دموکرات‌ها در انتخابات پیش‌رو ایجاد خواهد کرد اما دانشجویان مطالباتی فراتر از تنبیه انتخاباتی حامیان اسرائیل را دنبال می‌کنند.

دانشجویان با پافشاری بر مطالبات سه‌گانه آتش‌بس، علنی‌کردن مراودات دانشگاه‌ها با نهادهای صهیونیستی و خروج سرمایه‌های دانشگاه‌ها از این نهادها، اعتراضات خود را وارد مرحله جدیدی کرده‌اند.

اگرچه این مطالبات دست‌یافتنی به نظر می‌رسد اما رؤسا و مدیران دانشگاه‌ها به‌جز موارد نادری در برابر این خواست‌ها مقاومت کرده‌اند. بنابراین سؤال اساسی برای تحلیلگران، موفقیت یا شکست این اعتراضات و نتایج عملی آن بر سیاست خارجی آمریکاست.

تجربه تأثیر جنبش‌های اجتماعی و اعتراضات دانشجویی بر سیاست خارجی آمریکا پاسخ‌های متفاوتی برای این سؤال اساسی فراهم می‌کند؛ به‌خصوص‌ در دو مورد جنگ ویتنام و آپارتاید در آفریقای جنوبی، اعتراضات دانشجویی تأثیر ملموسی بر سیاست خارجی آمریکا داشته‌ است.

از آغاز اعتراضات دانشجویی به نسل‌‌کشی در غزه، پاره‌ای از تحلیلگران تلاش کردند‌ با مقایسه اعتراضات دانشجویی به جنگ در ویتنام و اعتراضات فعلی، دستاوردهای احتمالی جنبش اخیر را پیش‌بینی کنند. این تحلیل‌های شتاب‌زده عمدتا تفاوت‌های این دو جنبش را نادیده می‌گیرند.

اعتراضات دهه 60 میلادی به جنگ ویتنام، در بستری متفاوت شکل گرفته بود. جنبش دهه 60 در عمل با جنبش‌های قدرتمند دیگر ائتلاف کرده و حرکتی فراگیر ایجاد کرده بود. علاوه بر این، سیاست نامحبوب سربازی اجباری بخش‌های وسیعی از مردم عادی را به جنبش دانشجویی نزدیک کرده بود و این فشار فزاینده عمومی در نهایت منجر به تغییرات درخور توجهی در سیاست خارجی آمریکا شد.

در عمل، اعتراضات دانشجویی فعلی به جنبش ضد آپارتاید آمریکا در دهه 80 میلادی شباهت بیشتری دارد. این اعتراضات که در دهه 70 میلادی آغاز شده بود، در نهایت‌ در فرایندی طولانی در سال 1986 میلادی به ثمر نشست و موجب تغییر سیاست خارجی آمریکا در قبال رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی شد.

اگرچه در شرایط فعلی موانع بیشتری در برابر جنبش دانشجویی آمریکا وجود دارد، اما برایند نیروهای اجتماعی به نفع این جنبش در حال تغییر است. مهم‌ترین مانع در برابر مطالبات اعتراضات دانشجویی نفوذ گسترده لابی اسرائیل در سیاست آمریکاست.

از ابتدای شکل‌گیری جنبش بی‌دی‌اس (محدودیت بر واردات، خروج سرمایه و تحریم دولتی) علیه اسرائیل در سال 2005، لابی اسرائیل به دنبال خنثی‌کردن این جنبش بوده است.

در این راستا، در 38 ایالت آمریکا قوانین ایالتی یا فرمان‌های اجرائی ایالتی بر ضد این جنبش تصویب شده است که مشارکت‌کنندگان در تحریم اسرائیل را با مجازات‌های عمدتا مالی روبه‌رو می‌کند. در نتیجه، در صورت تحقق خواسته‌های دانشجویان در تحریم اسرائیل در این ایالت‌ها، دانشگاه‌ها با مجازات مالی روبه‌رو می‌شوند.

در این شرایط -که مؤسسات آموزش عالی در آمریکا عمدتا با مشکلات مالی روبه‌رو هستند و مقامات ایالتی هم به دنبال اخذ مالیات بیشتر از این مؤسسات و موقوفات آنها هستند- پیوستن به جنبش تحریم اسرائیل مشکلات حقوقی و مالی متعددی برای دانشگاه‌ها در این 38 ایالت ایجاد می‌کند. به دلیل همین مشکلات مالی، پیش از این پاره‌ای از دانشگاه‌ها همکاری با سرمایه‌داران صهیونیست را بر حق آزادی بیان و تجمع دانشجویان ترجیح دادند.

ولی با در نظر گرفتن همه این مشکلات، درخواست علنی‌کردن مراودات دانشگاه‌ها با نهادهای صهیونیستی به تنهایی با مشکلات حقوقی روبه‌رو نیست و این مطالبه در صورت تحقق زمینه را برای فشار افکار عمومی بر افرادی که با این نهادهای صهیونیستی همکاری می‌کنند، فراهم خواهد کرد‌ که در نهایت‌ منجر به کاهش مراودات مالی با اسرائیل خواهد شد.

در مجموع، با در نظر گرفتن همه این مشکلات، زمان به نفع حامیان فلسطین در حال تغییر است. نسل جوان و سیاست‌مداران جوان برخاسته از این نسل، از سیاست خارجی سنتی آمریکا فاصله گرفته و در موارد متعددی به منتقدان سرسخت اسرائیل تبدیل شده‌اند.

علاوه بر این، بسیاری از دانشجویان فعلی در آینده به مدیرانی تبدیل می‌شوند که قدرت اجرائی در تحریم اسرائیل خواهند داشت. به نظر می‌رسد مجموعه این تحولات برایند نیروهای سیاسی-اجتماعی را به نفع خواست‌های جنبش دانشجویی تغییر خواهد داد.

کلام آخر اینکه اگرچه اعتراضات دانشجویی فعلی با موانع متعددی روبه‌رو است، اما به نظر می‌رسد در فرایندی طولانی در نهایت‌ به نتیجه خواهد رسید.